۵ راهکار بدون هزینه برای کاهش آلودگی هوا

- ایرنا نوشت: ۲۵ تیر سال ۱۳۹۶ بود که بعد از سه سال تلاش بالاخره قانون هوای پاک در مجلس شورای اسلامی تصویب و به دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شد، پس با این حساب دیگر باید خیال همه از بابت آلودگی هوا راحت می‌شد، چون دیگر قانونی بود که دستگاه‌ها را به سمت کاهش آلودگی‌ها و رسیدن به آسمانی آبی هدایت کند، اما با گذشت حدود سه سال از تصویب آن نه تنها چنین خواسته‌ای برآورده نشد بلکه در برخی روز‌ها در برخی شهر‌ها شاهد افزایش آلایندگی نیز بودیم.

حال سوال اینجاست که با وجود داشتن قانون پس چرا همچنان جمعیت کلانشهر‌ها به ویژه پایتخت نشینان هوای آلوده تنفس می‌کنند که مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است که یکی از مشکلاتی که کشور دارد این است که قوانین را می‌نویسیم، اما همه در اجرای آن بلاتکلیف هستند.

وی گفت: مثلا بعد از تصویب قانون هوای پاک گفتند که فلان قسمت را سازمان محیط زیست با ۱۰ سازمان و دستگاه دیگر انجام دهد، اما چون نگاه کشور و دستگاه‌های اجرایی بخشی نگری است کار‌ها چندان با سرعت پیش نمی‌رود، چون جلساتی که بتواند حول محور مساله برگزار شود به جای حول محور سازمان، می‌توانند کارگشا باشد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود:، اما با توجه به اهمیت موضوع آلودگی هوا و کاهش آن، سازمان محیط زیست با همکاری وزارت کشور چند راهکاری که به هزینه چندانی نیاز ندارد، اما تاثیر بسیار زیادی در کاهش آلودگی هوا دارد را مشخص کرده تا با اجرای آن شاهد کاهش آلودگی هوا به ویژه در کلانشهر‌ها باشیم.

تجریشی با بیان اینکه وزارت کشور برای حل مشکلات آلودگی هوا پیشقدم شده، گفت: اگر این کاری که الان شروع شده دو سال پیش آغاز می‌شد بسیاری از کار‌هایی که به پول نیاز نداشتند به خوبی پیش می‌رفت، اما به هر حال اکنون پنج موضوع را از قانون هوای پاک انتخاب کردیم و به نظر می‌رسد که اجرای آن‌ها می‌تواند کمک زیادی کند به اینکه حداقل وضعیت بدتر نشود و بعضی اوقات هم مطلوب‌تر شود و قرار شد این پیشنهادات در استان‌ها و از سوی معاونان عمرانی استانداری‌ها نیز پیگیری شود.

وی تاکید کرد:، چون سازمان حفاظت محیط زیست یک دستگاه اجرایی نیست بنابراین می‌تواند با کمک یک دستگاه اجرایی مانند وزارت کشور بسیاری از چالش‌های زیست محیطی را برطرف کند، از این رو فعلا از هوا شروع کردیم و برنامه داریم برای تمام چالش‌های مهم محیط زیستی به همین روش پیش رویم که پسماند موضوع بعدی ما است، بر این اساس از قانون هوای پاک پنج چالش بدون پول را انتخاب کردیم که اجرای آن‌ها در کاهش آلودگی هوا بسیار تاثیر گذار خواهند بود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: طرح LEZ، معاینه فنی، بازسازی و نوسازی اتوبوس ها، جابجایی صنایع آلاینده و کهاب پنج طرحی است که از قانون هوای پاک انتخاب شده است.

طرح LEZ و معاینه فنی

وی درباره طرح LEZ گفت: زمانی که وضعیت کلانشهر‌ها از نظر هوا بحرانی می‌شود یک سری مناطق ورود خودرو ممنوع می‌شود یک سری مناطق هم می‌گوییم خودرو‌هایی بیایند که دارای ضوابط استاندارد بالاتری هستند، بر این اساس معابری برای اجرای آن در نظر گرفته می‌شود که برای کنترل دوربین نصب شده است.

تجریشی افزود: در تهران در این معابر دوربین‌ها روزانه ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو را ثبت می‌کنند که همه آن‌ها باید تعیین تکلیف شوند که آیا شامل جریمه می‌شوند یا خیر که از این تعداد دو میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو تعیین تکلیف می‌شود بنابراین تکلیف دو میلیون خودروی دیگر معلوم نیست.

وی ادامه داد: این طرح را دو سال پیش فعال کردیم و به مرور بسیاری از مسائل آن حل شد الان مثلا برخی از شهر‌ها مانند شیراز خیلی مساله آلودگی هوا ندارد، اما زیرساخت و دوربین آن تهیه شده، اما عمل نمی‌شود مشهد یک ماه است که اجرا می‌شود، اما یک سری مشکلات دارند که قرار شد با همکاری وزارت کشور و دستگاه‌های مرتبط برطرف شود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: در تهران سیستم LEZ خوب کار می‌کند و روزانه ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو را ثبت می‌کند عدد خوبی است، اما در برخی شهر‌ها ۵۰ هزار خودرو ثبت می‌شود که بسیار کم است.

وی اظهار داشت: طرح LEZ برگرفته از طرحی در لندن است و برای اجرای دقیق آن باید یک هماهنگی میان استاندار، معاونان استاندار و نیروی انتظامی باشد، چون باید در اجرای آن یک سری اطلاعات در اختیار برخی از سازمان‌ها قرار گیرد، مثلا زمانی که به مشکل اضطرار در هوا بر می‌خوریم اگر بتوانیم بگوییم که مثلا فقط خودرو‌های یورو ۵ می‌توانند وارد این محدوده شوند تا حد زیادی در کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند، اما اجرای آن نیاز به یک سری اطلاعات مبنی بر اینکه خودرو گازسوز است یا نه و سن خوردو چقدر است را باید داشته باشیم.

تجریشی ادامه داد: تا کنون در این زمینه مشکل داشتیم و اطلاعات را در اختیار قرار نمی‌دادند که الان قرار شد وزارت کشور با هماهنگی که با استانداران انجام می‌دهد خودش موضوع را پیگیری کند تا این نوع اطلاعاتی که می‌تواند به مدیریت بهتر حمل و نقل در داخل شهر‌ها کمک کند، عملیاتی شود.

وی اظهار داشت: اکنون طرح LEZ علاوه در تهران در چهار شهر دیگر مانند کرمانشاه، قم، شیراز و مشهد نیز اجرا شده است، به رغم اینکه دوربین و سرور هم خریداری شده، اما در هیچ کدام از این شهر‌ها عملیاتی نشده اند بنابراین وزارت کشور قول داده که موضوع را پیگیری کند تا هر چه زودتر عملیاتی شود، چون زیرساخت‌ها در این شهر‌ها وجود دارد.

تجریشی گفت: هدف از انجام معاینه فنی خودرو، آزمون آلاینده‌ها و اندازه گیری میزان آلاینده‌های حاصل از احتراق موتور است که نقش بسیار مهمی در آلودگی هوا به ویژه در کلانشهر‌ها دارند، در واقع خودرو‌ها نقش اساسی در آلودگی هوا دارند بنابراین باید اجرای یک سری اقدامات مانند معاینه فنی جدی گرفته شود.

وی تاکید کرد: معاینه فنی یکی از ارکان رسیدن به هوای سالم‌تر است از این رو قرار است با همکاری وزارت کشور این فرایند با دقت بیشتری اجرا شود.

آلایندگی صدا

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یک نکته دیگر در قانون هوای پاک تعیین حدود آلایندگی صدا است که تاکنون وزارت کشور زیر بار آن نمی‌رفت، چون معتقد بود که ممکن است با تعیین حدود آلودگی صدا، بسیاری از خودرو‌ها نتوانند معاینه فنی را پاس کنند و نارضایتی به وجود خواهد آمد.

وی افزود: بنابراین پیشنهاد ما این بود که اطلاعات را در این زمینه جمع آوری کنیم و در یک بانک اطلاعاتی نگه داریم و زمانی که رسیدیم به اینکه بخواهیم صوت را هم معاینه فنی اضافه کنیم و حد مجاز آن را یک عدد مشخص بگیریم و مشخص شود که ۸۰ درصد خودور‌ها آن را پاس می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرد.

تجریشی ادامه داد: در واقع اعتقاد بر این بود که در معاینه فنی آنقدر سختگیری نکنیم که مثلا ۵۰ درصد خودرو‌ها نتوانند آن را پاس نکنند، البته به رغم اینکه تعهد قانونی است، اما وزارت کشور به علت سختگیری نکردن زیر بار اجرای آن نمی‌رفت پس قرار شد فعلا اطلاعات جمع آوری و نگهداری شود و در زمان لزوم مورد استفاده قرار گیرد.

بازسازی و نوسازی اتوبوس‌ها

وی گفت: بازسازی و نوسازی اتوبوس‌ها یکی دیگر از این پنج پیشنهاد است، الان امکان خرید اتوبوس جدید وجود ندارد، چون هزینه خرید یک اتوبوس نو ۵ تا ۶ میلیارد تومان است بنابراین صحبت کردیم که بخشی از منابع مالی ما که بسیار هم ناچیز است در برخی از کلانشهر‌ها برای نصب فیلتر دوده بر روی اتوبوس‌ها هزینه شود.

تجریشی افزود: در جلساتی که در این زمینه با وزارت کشور داشتیم اعلام کردند که آذرماه سال گذشته به این جمع بندی رسیدند که نصب فیلتر دوده در کاهش آلودگی هوا موثر است، اما چون منابع مالی نداشتیم بنابراین هیچ وقت عملیاتی نکردیم که سازمان محیط زیست خواست یک بررسی صورت گیرد تا بخشی از منابع مالی در وزارت کشور به سمت نصب فیلتر دوده هدایت شود، چون فیلتر دوده برای اتوبوس‌ها خیلی مهم است برای اینکه مردم در خیابان‌ها تماس بسیار زیادی با اتوبوس‌ها دارند.

وی تاکید کرد: بنابراین خواستیم که اولویت بندی شود و برخی از اتوبوس‌ها در برخی از مسیر‌ها در اولویت قرار گیرند که حتما فیلتر دوده ب روی آن‌ها نصب شود و وزارت کشور قبول کرد که موضوع را پیگیری کند و یک کارگروه مشترک تشکیل شود تا هفتگی به صورت عملیاتی گزارش دهند تا بخشی از منابع مالی به این سمت برود.

جابجایی صنایع آلاینده

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین بحثی را در زمینه پایش صنایع در سازمان حفاظت محیط زیست آغاز کردیم و بر این اساس قراردادی را در رابطه با سیاهه انتشار آلودگی هوا با کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر بستیم و بر این اساس تقریبا عمده صنایع ۱۳ کلانشهر و شهر صنعتی را به دست آوردیم یعنی می‌دانیم که در چه شهر‌هایی چه صنایع مهمی داریم و قرار شد همکاری‌های مشترک در زمینه جابجایی و یا تغییر خط تولید صنایع گسترش یابد، این وظیفه وزارت کشور است که طی سال‌های اخیر اصلا به این مقوله وارد نشده بود و اکنون قرار شد که استانداران را فعال کنند تا عملیاتی شود.

طرح کهاب

تجریشی اظهار داشت: طرح کهاب با هدف کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین در جایگاه‌های عرض سوخت ایجاد شد، البته اجرای آن از سال ۸۷ براساس مصوبات متعدد هیات وزیران توسط وزارت نفت اجرا شده، اما آنطور که انتظار می‌رفت سرعت نداشته است که در قانون هوای پاک دوباره به آن تاکید شده است.

وی گفت: بنابراین به درخواست‌هایی برای ایجاد جایگاه عرض سوخت مجوز داده می‌شود که بتوانند این طرح را اجرا کنند، اما وزارت کشور و استانداری‌ها می‌گویند، چون بخشی از مجوز‌های ایجاد جایگاه سوخت را بخشداری‌ها و دهیاری‌ها می‌دهند بنابراین خودشان وارد عمل می‌شوند و اجازه نمی‌دهند آن‌هایی که طرح کهاب ندارند مجوز بهره برداری دریافت کنند که گام بسیار مهمی در کاهش آلودگی هوا است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: وزارت کشور تلاش می‌کند که به قانون هوای پاک به عنوان یکی از وظایف استانداری‌ها نگاه کند نکته مهمی است که استانداری‌ها و معاونان استاندار‌ها وارد موضوع شوند، چون می‌تواند تغییر نگاهی را ایجاد کند که فقط سازمان محیط زیست نباید کار‌های مربوط به کاهش آلودگی هوا را انجام دهد بلکه وزارت کشور هم باید دخیل شود.