از وعده تسویه تا تهدید به برپایی تجمع بزرگ‌تر

: هنرمندان تئاتر  در اعتراض به تأخیر پرداخت مطالبات خود مقابل مرکز هنرهای نمایشی تجمع کردند و پس از درمیان گذاشتن درخواست‌های خود با مدیر مرکز هنرهای نمایشی و علی مرادخانی، در یک بیانیه اعلام کردند در صورتی که این درخواست‌ها مورد توجه قرار نگیرد، تجمع بزرگ‌تری را شکل خواهند داد.

به گزارش ، هنرمندان تئاتر، امروز سه‌شنبه 31 تیرماه در اعتراض به دیرکرد مطالبات خود مقابل ساختمان مرکز هنرهای نمایشی تجمع کردند. این جمع هنرمندان که از ساعت 13 مقابل ساختمان قرار داشتند به سمت در اصلی مرکز حرکت کردند تا درنهایت به سالن رودکی راهنمایی شدند. آن‌چه این عده از هنرمندان تئاتر خواستارش بودند، وصول مطالبات، روشن شدن قرارداد حمایت و تیپ و سایر مشکلات عرصه تئاتر بود که با وجود گذشت یک سال از روی کار آمدن دولت جدید و چندین ماه از حضور معاونت هنری و رئیس مرکز هنرهای نمایشی همچنان بر قوت خود پابرجا بود.
این هنرمندان با حضور در تالار رودکی هوشمند هنرکار را به عنوان نماینده خود معرفی کردند. در ابتدای جلسه تنها حسن طاهری مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی در میان جمع هنرمندان حاضر شد تا به سخنان آن‌ها گوش دهد. اما هنرکار با تشریح علت این تجمع و حضور در مرکز بیان کرد که آن‌ها آمده‌اند تا با حضور علی مرادخانی معاونت هنری صحبت‌های خود را بکنند و از وضعیت و آینده‌شان باخبر شوند. اگرچه مرادخانی در ابتدای جلسه پیغام آورد که به دلیل مشکلات کاری در جمع حاضر نمی‌شود اما در آینده با چند نماینده از این جمع جلسه‌ای خواهد داشت و به سخنان‌شان گوش خواهد داد، اما درنهایت با اعتراض هنرمندان و درخواست برای حضور وی در سالن رودکی حاضر شد تا سخنان هنرمندان را بشنود و پاسخی را که گویا هنرمندان از زبان مدیر مرکز هنرهای نمایشی قبول نمی‌کردند خود به آن‌ها بگویید.
درخواست صنفی با شعار محقق نمی‌شود
بنا بر این گزارش، هنرکار نماینده جمع هنرمندان پس از اعلام دلایل حضور عنوان کرد که ما نیازی به شعار و وعده نداریم، این‌جا حاضر شدیم تا از یک درخواست صنفی صحبت کنیم و نه چیزی بیشتر. بگوییم که از نظر ما عدالت در تقسیم امکانات محدود تئاتر وجود ندارد. اگرچه ما معتقدیم که این ناعدالتی را نمی‌توان مشخص متوجه عملکرد یک یا چند مدیر دانست بلکه سیستم موجود دچار مشکلاتی است که چنین ناعدالتی‌ای را به وجود می‌آورد.
سازوکار تولید تئاتر در دولت جدید تغییر کرده
در ادامه محمدصادق ملکی، مدیر مرکز را مخاطب سخنان خود قرار داد و گفت: کار من تولید تئاتر است و کار دیگری هم ندارم که انجام بدهم. تا پیش از حضور شما می‌دانستم چه فاکتورهای باعث می‌شود که من توانایی تولید تئاتر را داشته باشم. آن زمان می‌دانستم که اگر تئاتر من در جشنواره تئاتر فجر اجرا داشته باشد می‌تواند در لیست نوبت اجرای سال قرار بگیرد. می‌دانستم اگر نظارت و ارزشیابی متن را تأیید کند می‌توانم به اجرای طول سال امید داشته باشم. حالا سوال من از شما این است که می‌توانید سازوکار اقدامات مرکز هنرهای نمایشی را برای ما توضیح دهید تا بدانیم برای اینکه یک نمایش بتواند به سالن و اجرا دست پیدا کند باید چه راه و روشی را در نظر بگیرد.
علت شکل‌گیری شورای حمایت، عدم توانمندی مرکز در تولید تئاتر است
وحید آقاپور دیگر هنرمندی که در جمع حضور داشت با اشاره به تغییراتی که شورای ساخت در طول زمان داشت و درنهایت به شورای حمایت تغییر ماهیت داد بیان کرد: به نظر می‌ررسد این شورا با تغییراتی که انجام داده است، عملکرد خود را بر این مبنا قرار می‌دهد که هر گروه تئاتر در حال کار باید بتواند واجد شرایط مشخصه‌ای قرار بگیرد تا از حمایت این شورا برخوردار شود. چنین تصمیمی باعث شده که تئاتری‌ها به این نتیجه برسند که مرکز هنرهای نمایشی درواقع بودجه‌ای برای تولید نمایش در اختیار ندارد درنهایت بودجه اندکی هم که دارد با عنوان حمایت به کارهایی که انجام می‌گیرد تزریق می‌کند.
سامان ارسطو دیگر هنرمندی بود که خطاب به حسن طاهری سخن گفت؛ وی اعلام کرد که پس از 25 سال سابقه کار حالا بدون هیچ دلیلی ممنوع‌الکار شده است. او ادامه داد: سالی 3 نمایشنامه ارائه می‌دهم اما هیچ کدام از آن‌ها مجوز نمی‌گیرند و حالا درست 5 سال است که دیگر کار نمی‌کنم.

جناب مدیر! شما موظفید مشکلات ما تئاتری‌ها را رفع کنید
در ادامه این جلسه سیدعلی موسویان مقابل مدیر مرکز هنرهای نمایشی ایستاد و گفت: جناب طاهری بهمن‌ماه نامه‌ای برای شما نوشتم اما تا همین حالا که من بالاخره موفق شدم مدیر خودم را از نزدیک ببینم شما وقت نداشتید که به صحبت‌های من گوش کنید. دو سال پیش تئاترم در جشنواره 3 جایزه دریافت کرد اما نتوانست به اجرا برسد، چرا که بعدها فهمیدم اسم این نمایش در بلک لیست شما قرار گرفته است. جرم نمایش این بود که از معضلات اجتماعی می گفت و در دولت قبلی بود. اما شما در تمام طول این مدت وقت نداشتید که مرا ببینید. آقای طاهری مگر شما چقدر کار دارید که نمی‌توانید یکی از هنرمندان تئاتر را بعد از 6 ماه قبول کنید. شما مدیر شده‌اید که به حرف‌های من گوش کنید و مشکلات ما را رفع کنید. شما به این سمت گمارده شده‌اید تا به من سالن بدهید و اجرا اختصاص دهید.
موسویان ادامه داد: گرچه من اینجا نیستم که از مشکلات خودم بگویم، آمده‌ام بگویم یکی از مشکلات ما تئاتری‌ها فردگرایی است که باعث شده حالا اینجا بسیاری از کسانی که از رانت استفاده می‌کنند حضور نداشته باشند. و اما جناب امیرخانی اگر قرار است تئاتر ما دولتی باشد که باید در مجلس ردیف بودجه داشته باشد. خدا را شکر به یمن انقلاب ما همه چیز داریم، مجلس داریم تا بتواند برای تئاترمان بودجه مشخص درنظر بگیرد. اما اگر تئاتر خصوصی است باید شما به عنوان مدیران این حوزه به زیرساخت‌ها بپردازید و حتی اگر قرار است تئاتر نداشته باشیم هم این را بگویید.
ما از مردم غزه هم مظلوم‌تریم
تورج لقمانی یکی دیگر از هنرمندان تئاتر که در سالن حضور داشت خطاب به مدیر مرکز هنرهای نمایشی گفت: اگر قرار به مثال زدن باشد باید بگویم که ما تئاتری‌ها بعد از مردم غزه مظلوم‌ترین مردم هستیم؛ تنها از ما فیلم نمی‌گیرند و بمب بر سرمان نمی‌ریزند وگرنه که به حد بی‌پولی کشیده‌ایم و تحقیر شده‌ایم. سوال من از شما این است که مرکز هنرهای نمایشی را برایمان تشریح کنید. شاید ما تصور اشتباهی از اقدامات این مرکز داریم و نادرست دنبال مطالبات‌مان اینجا می‌گردیم.
واقعیتی به اسم کمبود بودجه مطالبات را به تعویق انداخت
درادامه جلسه حسن طاهری پس از شنیدن سخنان حاضرین در مقام پاسخگویی قرار گرفت. وی با اشاره به حضور علی امیرخانی گفت با وجود اینکه معاونت محترم هنری حالا در سالن حضور دارند اما اگر اجازه بدهید ابتدا من مواردی را توضیح دهم. طاهری در ادامه گفت: در چند ماهی که ما آمدیم همواره دغدغه‌هایمان همین بوده است و هیچ موی گره خورده‌ای هم با کسی نداشتیم. اما واقعیات چیزی به غیر از این است. اینکه بودجه تئاتر که در سال 89، 11میلیارد بود و حالا به 8 میلیارد رسیده است واقعیتی است که نمی‌توان نادیده گرفت. روزی که آمدیم قصدمان بر این بود که مطالبات گذشته را پرداخت کنیم اما با این بودجه اندک توان این کار وجود نداد. هرچند دست روی دست هم نگذاشتیم و منتظر نماندیم، رایزنی‌هایی برای این مسئله کردیم. هفته گذشته که وزیر محترم برای دیدار به اینجا آمده بودند بار دیگر از ایشان خواستم که برای مطالبات اقدامی را صورت دهند. ایشان گفتند که در وزارتخانه پولی وجود ندارد اما قرار بر این شد که از ریاست جمهوری درخواست کنند تا این بدهی را پرداخت کنیم.
تئاتر امسال را از دست داد شاید که سال دیگر تحولی را شکل دهد
مدیر مرکز هنرهای نمایش در ادامه بیان کرد که علاوه بر اقداماتی که در زمینه پرداخت این مطالبات انجام داده‌ایم به فکر راه‌هایی برای اختصاص بودجه بیشتر نیز بوده‌ایم. یکی از برنامه‌های ما ارائه طرحی به مجلس بود تا به این واسطه بتوانیم بودجه را 5برابر کنیم؛ اتفاقی که اگر رخ دهد ارتباطی به این دوره و مدیر مشخصی ندارد، این یک چشم انداز طولانی برای تئاتر کشور است. با این وجود باید بگویم که ما از این نظر سال 93 را از دست داده‌ایم اما این به این معنا نیست که امسال باید تئاتر را تعطیل کنیم .
وی با بیان اینکه در کنار توجهی که به جذب بودجه داریم گفت: از هفته آینده برای شورای نظارت و مجوزها نیز تصمیماتی اتخاذ خواهد شد. علاوه بر این پیگیر تئاتر خیابانی که در طول این مدت بوده‌ایم. یکی از نمونه‌هایی که سعی کردیم تئاتر خیابانی ماندگار باشد و مختص به دوران خاصی نشود این بوده که در ماه رمضان تئاتر خیابانی در مکان‌های مختلف به اجرا رفته‌اند. اما باید در نظر داشته باشید که تئاتر صحنه‌ای نیازمند بودجه است و تئاتر خیابانی نیازمند حمایت و این مسئله تنها مختص به تهران نیست.
بودجه تئاتر که به جیب سینما واریز شد قابل استرداد نیست
پس از پایان سخنان طاهری، وی از علی مرادخانی خواست که در زمینه بودجه و امکانات مالی‌ای که می‌توانند در اختیار داشته باشند توضیحاتی را بدهد. معاونت هنری وزیر فرهنگ و ارشاد نیز با اشاره به نخستین روزی که این سمت را پذیرفت گفت: روزی که به اینجا قدم گذاشتیم، این‌جا هیچ خبری نبود. نه زیرساخت داشت و نه هیچ چیز دیگر. به طوری که سال 83 که ما اینجا را ترک کردیم بودجه معاونت هنری 18 میلیارد و معاونت سینمایی 6 میلیارد بود و حالا که برگشتیم بودجه معاونت هنری 22 میلیارد و معاونت سینمایی 95 میلیارد شده است. اگرچه دوستان معاونت سینمایی این حرف را قبول ندارند اما من معتقدم که مدیر قبلی در حق سینما لطف بزرگی کرد. او توانست بودجه کلانی را به سمت سینما واریز کند.
معاونت هنری و غول بدهی‌های مانده که همخوان با بودجه نیستند
مرادخانی در توضیح رفع مشکلات با بودجه اندکی که در اختیار معاونت هنری قرار دارد گفت: آنچه امروز به عنوان بودجه در اختیار ما قرار دارد برای زمانی مناسب به نظر می‌رسد که بدهی از پیش مانده‌ای وجود نداشته باشد. ولی ما با یک بدهی 10 میلیاردی مواجه بودیم. به همین خاطر مجبور به اولویت بندی شدیم و در ابتدای راه بدهی مالیاتی و بدهی ارکستر سمفونیک را پرداخت کردیم. مشکل دیگری هم که ما با ‌‌آن روبه‌رو هستیم خزانه خالی دولت است. بودجه اختصاص پیدا کرده اما این بودجه از خزانه نمی‌آید. از ابتدای امسال 2 میلیارد و 100 میلیون بودجه دریافت کرده‌ایم که 900 میلیون آن را به حوزه تئاتر اختصاص دادیم و باقی را برای سایر حوزه‌ها.

چشم‌انداز تئاتر برای سال‌های آینده تنها امیدوارکننده است نه رضایت‌آمیز

وی با تأیید سخنان طاهری گفت اقداماتی برای رفع مشکلات بودجه انجام شده است. از مجلس و رایزنی‌ها نمی‌گویم که نگویید کلی گویی کردید. اما ما توانستیم کمک‌های مالی‌ای دریافت کنیم و هنوز هم به این کمک‌ها چشم امید داریم. به طور مثال برای جشنواره تئاتر عروسکی کسی حاضر شده است که یک ساختمان را یک سال اجاره کند و در اختیار ما قرار دهد. اقدامی که موازی 250 میلیون تومان پول بوده است. یک نکته دیگر هم هست که باید در نظر داشته باشید. سال گذشته تنها 83درصد از بودجه کل دولت محقق شده است. در معاونت هنری 91درصد از بودجه بدست آمده به همین خاطر است که ما مجبوریم مسائل را دسته‌بندی کرده و قدم به قدم پیش رویم. علاوه بر بدهی‌ها که در دستور کار قرار دارد و من همین‌جا به شما قول می‌دهم که مطالبات شمایی که اینجا هستید را تا شهریورماه پرداخت کنیم؛ ما جشنواره‌هایی را پیش‌رو داریم که باید بودجه مشخص خود را داشته باشند. به طور مثال برآوردی که خانم برومند برای تئاتر عروسکی داده است بسیار بالا بوده است. سعی‌مان بر این است که این بودجه را کم کنیم اگرچه به واقعیت برای هزینه‌ها هم آگاهیم. ضمنا باید به فکر زیرساخت‌هایی باشیم که تئاتر نیازمند آن‌هاست به همین خاطر با شهرداری توافقاتی صورت گرفته تا بتوانیم از کمک آن‌ها استفاده کنیم و تالارهای موجود را بازسازی و مرمت کنیم.

بیانیه خطاب به مرادخانی

در پایان حاضرین در سالن بیانیه‌ای را از مطالبات خود نوشتند و امضا کردند. متن این بیانیه که خطاب به علی مرادخانی بود موارد زیر به عنوان مطالبات این گروه از هنرمندان آمده بود.
1-    تسویه مطالبات تا 15 روز آینده
2-    عقد قرارداد از ابتدای تمرینات تا پایان اجرا هستیم
3-    به روزرسانی تعرفه‌های قرارداد تیپ و اجرای مجدد با گروه‌های نمایشی
4-    رعایت عدالت در تقسیمات امکانات و اجراهای عمومی بین اعضای تئاتر
در صورت عدم پیگیری و نادیده گرفتن خواسته به ناچار تجمع گسترده‌تری شکل خواهد گرفت.

***

باید دید در ادامه تعامل مدیران دولتی با اهالی تئاتر و هنرمندان عرصه نمایش که هر روز در معرض حواشی و سوتفاهمات و رفتارهای گاه اشتباه هستند، چگونه خواهد بود؟ آیا آزمون‌وخطاها در عرصه‌های مدیریتی، فضا را برای تنفس و تفکر تنگ‌تر خواهد کرد؟ آیا مدیران به فکر تجدیدنظر در برخی عملکرد‌ها خواهند افتاد؟ و آیا هنرمندان خواهند توانست به‌جای اختلاف و دودستگی، به راهکارهای صنفی جهت اتحاد رویه در تقابل با سومدیریت‌ها و دستیابی به ارتقای کیفی در این حوزه دست یابند؟ یا ناچارند به دلیل نوع ادبیات اعتراض‌آمیز، به شرایط دیگری تن بدهند یا بیش از پیش تحت نظر و مراقبت قرار گیرند؟