قیام گوهرشاد؛ مقابله با دستوری که مقدمه برداشتن عفت بود
رضا خان پهلوی در دی ماه سال ۱۳۱۴ دستور به کشف حجاب بانوان داد، دستوری که طبق بیانات رهبر انقلاب مقدمه‌ای برای برداشتن عفت بود.
خبرگزاری میزان – سالروز قیام مردم مشهد بر‌علیه کشف حجاب و کشتار خونین آن‌ها به دستور رضاخان پهلوی در روز ۲۱ تیر ماه سال ۱۳۱۴ در مسجد گوهرشاد توسط شورای فرهنگ عمومی کشور به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاری شده است.
مرور آنچه پیش از این روز تاریخی و در آن روز گذشت می‌تواند چهره‌ای حقیقی از ضدیت رژیم پهلوی با حجاب اسلامی و خواست مردم مسلمان نمایان کند.
ماجرا از جایی شروع شد که رضاخان در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به همراه همسر و دخترانش که حجاب بر سر نداشتند، در جشن فارغ‌التحصیلی دختران دانشسرای مقدماتی حضور یافت و کشف حجاب به طور رسمی اعلام شد.
پس از این اتفاق خشم عمومی مردم علیه این حرکت شدت گرفت، اعتراضات مردم در شیراز به دستگیری، زندانی و تبعید علمای آن منطقه منجر شد.
در مشهد نیز تصمیم گرفته شد تا آیت‌الله حاج حسین قمی به تهران برود و مستقیماً با رضاخان وارد مذاکره شود، اما او را در باغ سراجالملک حبس و ممنوع الملاقات کردند.
خبر حصر آیت‌الله قمی در مشهد موج جدیدی آفرید و منزل آیت‌الله سید یونس‌اردبیلی محل اجتماع مردم و سخنرانی خطبا شد، اما در اثر ازدحام بیش از حد مردم، محل اجتماع به مسجد گوهرشاد منتقل و رهبری تظاهرات و اعتراض‌ها به عهده بهلول واعظ گذاشته شد.
صبح جمعه ۲۰ تیر ۱۳۱۴ مسجد به محاصره نیروهای نظامی و انتظامی درآمد و زد و خورد آغاز شد. عده زیادی به شهادت رسیدند و نیروی پلیس عقب‌نشینی کرد.
مجدداً روز یکشنبه ۲۱ تیر نیروهای نظامی و پلیس پس از محاصره مسجد دست به قتل‌عام زدند و عده بسیاری را شهید و تعداد فراوانی را مجروح کردند.
روایت شاهدان این فاجعه، ابعاد تازه‌ای از این جنایت را بر ملا می‌کند. حسینعلی ذوالفقاری گل‌مکانی از پاسبانان حاضر در جریان گوهرشاد می‌گوید: «برای روز پنج‌شنبه و جمعه ۲۰ نفر از ما را (هشت پلیس و دوازده نظامی، یک سرهنگ و یک سرپاسبان یکم و یک ستوان یکم و یک گروهبان یکم) مأمور کردند رفتیم به مسجد، وقتی رسیدیم به مسجد دیدیم همه نشسته‌اند و شیخ بهلول هم بالای منبر موعظه می‌کند. ساعت دوازده شب وارد مسجد شدیم. بهلول داشت صحبت می‌کرد. سه چهار نفر هم مثل نواب احتشام و بحرالعلوم و حسن اردکانی و حاج سید ابوالحسن اصفهانی پای منبر نشسته بودند. یک دفعه تیراندازی شروع شد و تمام مردم حرکت کردند. ایرج مطبوعی به ما گفت فرار کنید. من به صحن نو آمدم و از صحن نو به دم بست پایین خیابان جلوی گاراژ سعادت رفتم. صدای تیر در مسجد بلند شد و تک تک بود و بعد پر زور شد و ما رفتیم جلوی دارالسیاده. در را از تو شکستند، آن وقت از آن در شکسته من با دو نفر وظیفه آن طرف رفتیم دیدیم خدا بدهد برکت هزار نفر هزار نفر فرار می‌کنند. تیر هم بی‌شمار در می‌رفت، همه می‌افتادند این طرف و آن طرف. تا ساعت ۵ صبح مردم را پرت‌وپلا کردند...»
وی درباره تعداد شهدای آن روز نبز می‌گوید: «رضا کوه‌سرخی پشت مسلسل بود، آن شب حدود دو سه هزار نفر را کشتند و بردند بیرون دروازه پایین خیابان در قبرستان بالا خیابان که الان درخت کاشته‌اند، خندق کندند هر کسی که کشته می‌شد مثل جوال گندم همه را می‌ریختند توی ماشین می‌بردند می‌ریختند توی آن خندق و خاک روی آن‌ها می‌ریختند.»
شهربانی مشهد طی گزارشی درباره تعداد شهدای این واقعه نوشت: «مامورین نظمیه در رفع غائله با نظامیان تشریک مساعی نموده لذا، چون عده مقتولین در مسجد را نظامیان جمع‌آوری کرده‌اند مدرکی برای تعیین تعداد مقتولین وجود ندارد.»
دربار پهلوی می‌خواست زن ایرانی را از دایره عفاف و حجاب بیرون کند
در ادامه بخشی از بیانات رهبر انقلاب اسلامی در رابطه دستور رضا خان برای کشف حجاب زنان را مرور خواهیم کرد.
«طبق نقشه‌ی دشمنان اسلام و ایران، به کمک روشنفکران آن روز متصل به دربار پهلوی، تصمیم گرفتند که زن ایرانی را از دائره‌ی عفاف و حجاب خود بیرون کنند و این نیروی عظیم ایمانی را که به برکت عفاف، زن همواره در جوامع مسلمان وجود داشته است، نابود کنند و بر باد بدهند... کشف حجاب، از بین بردن آن حائل و فاصله‌ای که در اسلام میان دو جنس قرار داده شده است... این اقدام را با چماق، رضاخان در داخل کشور انجام داد... برداشتن حجاب، مقدمه‌ای برای برداشتن عفت بود؛ برای برداشتن حیا در جامعه‌ی اسلامی بود؛ برای سرگرم کردن مردم به عامل بسیار قوی و نیرومند جنسی بود؛ برای اینکه از همه‌ی کار‌های دیگر بمانند.» دیدار با مردم قم در سالروز قیام نوزدهم دی‌ماه ۱۳۸۶/۱۰/۱۹
توطئه‌ی ضدملی و ضداسلامیِ کشف حجاب به خشن‌ترین شکل ممکن توسط پهلوی اول عملیاتی شد. «رضاخان قلدر وقتی خواست از غرب برای ما سوغات بیاورد، اولین چیزی که آورد، عبارت از لباس و رفع حجاب بود؛ آن هم با زور سر نیزه و همان قلدری قزاقی خودش!... زن‌ها حق نداشتند حجابشان را حفظ کنند؛ نه فقط چادر- چادر که برداشته شده بود- اگر روسری هم سرشان می‌کردند و مقداری جلوی چانه‌شان را می‌گرفتند، کتک می‌خوردند!» دیدار با جوانان و فرهنگیان در مصلای رشت ۱۳۸۰/۰۲/۱۲
زنان مسلمان ایرانی با هدایت علماء با تمام قدرت از «هویت» خود دفاع کرد و اجازه ندادند فرهنگ بی‌حیایی و بی‌عفتی فراگیر شود. در تمام سال‌های حکومت استبدادی پهلوی این توطئه‌ی دشمن و مقاومت ملت ادامه داشت. زنان علی‌رغم همه‌ی این فشار‌ها و توطئه‌ها در روز‌های انقلاب نیز در «صف مقدم مبارزات» قرار گرفتند. در آن روزها، «وقتی نهضت اسلامی به مرحله انقلاب اسلامی رسید و زنان با همان برداشت طبیعی که از اسلام در جامعه زنانه بود، جلو افتادند؛ امام فرمودند - و درست هم فرمودند - که: اگر زنان در این نهضت همکاری نمیکردند، انقلاب هم پیروز نمیشد. یقیناً اگر زن‌ها در داخل خیابان‌ها و در راهپیمایی‌های عظیم حضور پیدا نمیکردند - آن حضور عظیم و باشکوه زنان در دوران انقلاب - انقلاب پیروز نمیشد.» دیدار با جمعی از بانوان ۱۳۷۹/۶/۳
انتهای پیام/
منابع:
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
