پنج نکته مهم پیرامون حقیقت نهفته در عید سعید فطر

حجت‌الاسلام علی اکبر رخصی در گفت‌وگو با پیرامون تاریخچه عید فطر گفت: تاریخچه عید سعید فطر به سال دوم هجری قمری باز می‌گردد، در آن زمان مسلمانان پس از پایان ماه مبارک رمضان اقدام به برگزاری جشنی می‌کردند و این سنت تا به امروز همچنان نیز ادامه دارد.

***دلیل نامگذاری عید فطر

وی دلیل نامگذاری «فطر» بر روز اول ماه شوال را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: کلمه فطر برگرفته از افطار کنندگان و فطرت روزه داران است بدین ترتیب عید سعید فطر به مسلمانان تعلق دارد و روزه‌داران پس از پشت سر گذاشتن یک ماه روزه داری در ماه مبارک رمضان اولین روز از ماه شوال را به عنوان عید افطار کنندگان برگزیدند و در این روز روزه داری حرام است.

رخصی به جایگاه عید فطر در بین مسلمانان اشاره و اظهار کرد: عید فطر یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان جهان است، «پیامبر اکرم (ص)» پیرامون عید فطر فرموده‌اند: هر قومی یک عید بیشتر ندارد، اما مسلمانان دو عید دارند که در آن جشن می‌گیرند، یکی عید فطر و دیگری عید قربان. از این بیان «پیامبر اکرم (ص)» می‌توان نتیجه گرفت که عید فطر یکی از اعیاد مشروع مسلمانان است و این عید در بین مسلمانان جایگاهی ویژه دارد، زیرا پس از یک ماه عبادت خداوند و توجه به دستورات باریتعالی توانسته‌اند جشن بگیرند، جشنی که همراه با پاک شدن از گناه و خطاهاست.

وی با اشاره به فضیلت‌های نهفته در عید سعید فطر بیان کرد: ارزش و جایگاه عید فطر همانند شب قدر است به عبارت دیگر شأن و منزلت شب عید فطر همانند شب قدر عظیم و بزرگ است لذا در این شب باید احیا به پاداش و همانند «پیامبر اکرم (ص)»، «اهل بیت (ع)» و بزرگان دین به شب زنده داری و عبادت روی آورد.

*** جشن ملائک وزمینیان

رخصی در همین راستا ادامه داد: در روز عید فطر تمام اهل آسمان و زمین همچنین ملائک جشن می‌گیرند، چون روز تفصیل بندگیست «پیامبر اکرم (ص)» پیرامون جایگاه عید فطر فرمودند: در عید فطر خداوند هر بنده گنه‌کاری که از خدا طلب مغفرت کند را می‌بخشد، رحمت و بخشش عفو پروردگار به اندازه بخشش در کل ماه رمضان خواهد بود. به عبارت دیگر به هر میزان که در هر روز ماه رمضان گناهان بندگانش را بخشیده است به همان اندازه در یک روز تمام خطا‌ها و گناهان بندگان خود را می‌بخشد لذا جایگاه عید فطر نسبت به تمام روز‌ها و شب‌های دیگر بسیار مهم و قابل توجه است.

***اعمال شب عید فطر

وی اعمال عید فطر را بر شمرد و تصریح کرد: نباید این شب را از دست بدهیم و باید لحظه لحظه آن را مغتنم شمرده و از آن بیشترین استفاده را انجام دهیم، لذا سفارش شده است اعمالی همچون غسل نماز، دعا، استغفار، درخواست از حق تعالى و بیتوته در مسجد را در این روز بجا بیاوریم همچنین نماز صبح و نماز عید فطر از مهمترین اعمال عید سعید فطر هستند سپس سفارش شده است این ذکر را بخوانیم: «الله اكبر الله اكبر، لا اله الا الله و الله اكبر، الله اكبر و لله الحمد، الحمد لله على ما هدانا، و له الشكر على ما اولانا» خداوندا، شکرگزار توایم که به ما توفیق دادی تا یک بار دیگر این ماه را درک نماییم. خدایا امیدواریم به رحمت و عنایت تو که در این ماه بخشیده شده باشیم. خدایا امیدواریم که آن چه در این ماه از سفره پر برکتت برداشته ایم تا یک سال دیگر و ان شالله بیش از این همراه نگاه داریم و از آن صیانت نماییم و قدر دانش باشیم».

وی در همین راستا ادامه داد: پس از بجا آوردن این اعمال دست‌ها را به سوى آسمان بلند کرده و بگوید: «یا ذاالمن و الطول یا ذاالجود یا مصطفی محمد و ناصره صل على محمد و آل محمد و اغفرلی کل ذنب احصیته وهو عندک فی کتاب مبین»،  همچنین بر خواندن زیارت « امام حسین (ع)» بسیار سفار شده است چراکه فضیلت ‏بسیار دارد.

*** از پروردگار هدیه بگیرید

رخصی به ارزش اعمال روز عید فطر اشاره و تاکید کرد: روز عید فطر روز آماده شدن برای دریافت هدیه خداوند است همانند کارگری که یک ماه تمام شبانه روز کار می‌کند و در پایان هر ماه منتظر دستمزد خود می‌باشد، «امام باقر (ع)» پیرامون جایگاه و ارزش و اهمیت عید فطر فرمودند: هنگامی که روز اول شوال و عید فطر فرا رسید مومنان برای جایزه و پاداش خود بشتابید جایزه خداوند مانند جایزه پادشاهان نیست بلکه بسیار بزرگتر است و ابعاد معنوی بسیاری دارد این جایزه پاداش قبولی طاعات و عبادات است و از همه مهم‌تر این جایزه همچون رضوان الهی است.

وی اهمیت روز عید فطر را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: از روایات این گونه بر می‌آید که روز عید فطر روزی بسیار مهم و گرامی است، مومنان جایزه‌ای ارزشمند دریافت می‌کنند جایزه‌ای بسیار عظیم و پاداشی بسیار ارزشمند چراکه رضوان الهی مقامی ارزشمند است که حتی از بهشت نیز جایگاهش بالاتر بوده و مکانی برای افراد خاص همچون پیامبران و امامان است لذا وارد شدن به رضوان الهی، آرزوی هر مومن و هر عابدی است.

***فلسفه حقیقت عید فطر

رخصی به اولین نکته نهفته در حقیقت عید فطر اشاره و تاکید کرد: عید فطر که با طلوع ماه شوال از راه می‌رسد نکاتی جذاب را در خود دارد. اولین نکته حقیقت عید فطر و بازگشت همه انسان‌ها به سوی فطرت حقیقی خودشان است، چون پایه فطرت تمام انسان‌ها بر اساس توحید و خداپرستی برنامه ریزی شده است بدین ترتیب انسان طالب بازگشت به فطرت پاک خودش خواهد بود. انسانی که متولد می‌شود آری از گناه است، اما به تدریج که بزرگتر می‌شود و وارد دنیای فانی می‌شود کم کم به سوی گناه سوق پیدا می‌کند در اینجاست که ما می‌بینیم برخی از افراد آرزو می‌کنند که‌ ای کاش به کودکی باز می‌گشتند و یا در کودکی باقی می‌ماندند در حقیقت این افراد آرزومند فطرت پاک خویش هستند.

وی پیرامون ضرورت‌های بازگشت به فطرت پاک انسانی اظهار کرد: فطرت انسان بی آلایشی و دوری از گناه و پاک بودن را شامل می‌شود و در یک ماه بندگی که تمام اعضا و جوارح روزه دار هستند و از گناه دور شده و استغفار نموده اند به نوعی ذات بشر به سوی همان فطرت پاک سوق داده شده، در چنین شرایطی افراد برای بازگشت به فطرت حقیقی خود آماده‌اند. «امیرالمومنین (ع)» پیرامون دوری از گناه می‌فرماید: هر روز که گناه نکنید آن روز برای شما عید است.

رخصی به نکته دوم حقیقت عید فطر اشاره و ابراز کرد: عید فطر عید عبودیت و بندگی برای بندگان مومن است و ماه مبارک رمضان ماهی که تلاش می‌کنیم تا خود را از تمام گناهان دور کنیم و به درگاه پروردگار خود آمرزش طلب کنیم، از خداوند می‌خواهیم تا ما را ببخشد و به توفیق توبه حقیقی عنایت کند پس درنتیجه مستوجب پاداش هستیم. در آیات الهی نیز به توبه و عبودیت بندگان اشاره شده است، در آیه ۱۱۱ سوره توبه بیان شده است: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ۚ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ ۖ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ ۚ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ ۚ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ ۚ وَذَٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ، همانا خدا جان و مال اهل ایمان را به بهای بهشت خریداری کرده، آن‌ها در راه خدا جهاد می‌کنند پس دشمنان دین را به قتل می‌رسانند ویا خود کشته می‌شوند، این وعده قطعی است بر خدا و عهدی است که در تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده، و از خدا با وفاتر به عهد کیست؟ پس از این معامله‌ای که کردید بسی شاد باشید که این به حقیقت سعادت و فیروزی بزرگ است».

*** گوهر وجودی خود را بیابیم

وی به معامله خداوند با بندگان اشاره و تصریح کرد: خداوند با بندگانش معامله می‌کند، پروردگار جان و مال انسان‌ها را در قبال بهشت از آنان خریداری می‌کند این فلسفه بیانگر این مهم است که با روزه داری در یک ماه و گردن نهادن و بندگی آستان پروردگار می‌توانیم به جایگاهی ارزشمند و فضیلت‌هایی گرانبها دست یابیم و به عبارتی گوهر وجودی خود را بیابیم.

رخصی پیرامون نکته سوم حقیقت عید فطر بیان کرد: عبودیت یک ماهه انسان در ماه مبارک رمضان پاداش و جایزه گران بها نزد پروردگار دارد این امر موضوعی مهم است که از سوی «ائمه اطهار (ع)» و معصومین بر آن تاکید شده است.

*** عید پیروزی بر شیطان

وی به نکته چهارم حقیقت عید فطر اشاره و اظهار کرد: عید فطر عید عبادت کردن و سر نهادن به فرمان الهی و فرمانبرداری از خداوند است. عید پاک شدن انسان از گناهان در حقیقت شیطان درون خود را شکست دادن، باید توجه داشت که این عید رویدادی ارزشمند است که مسلمانان در پایان یک‌ماه روزه‌داری و فرمانبرداری و شکست شیطان درون خود به جشن می‌پردازند به‌عبارتی عید فطر عید پیروزی بر شیطان است.

رخصی زکان فطره را حقیقتی دیگر از فلسفه عید فطر دانست و تصریح کرد: فلسفه زکات فطره همانند پرداخت خمس بوده همان گونه که در سوره انفال تاکید شده هرچه دارید باید یک پنجم آن را به عنوان خمس دهید که آن سهم فقرا و نیازمندان است اگر این حق را از وجود خود بیرون کنید قطعاً از زیانکاران خواهید بود.

*** زکات دهید تا فاصله طبقاتی را از بین ببرید

وی در همین راستا ادامه داد: زکات دهید تا فاصله طبقاتی را از بین ببرید اسلام دین برابری است هنگامی که خداوند متعال امر می‌کند که انسان‌ها روزه بگیرند برای او فرقی نمی‌کند که این انسان از چه طبقه‌ای است بلکه همه در پیشگاه خداوند برابر محسوب شده لذا در اینجا نیز علاوه بر اینکه همه باید روزه بگیرند همه باید زکات دهند.

رخصی به پنجمین نکته پیرامون حقیقت عید فطر اشاره و تصریح کرد: نماز عید فطر نیز یکی دیگر از حقیقت‌های وجودی عید فطر است، گردهمایی بزرگ برای وحدت اسلامی، همه مسلمانان در روز اول شوال و روز آخر ماه مبارک رمضان با اتحاد در کنار یکدیگر می‌ایستند و با برگزاری نماز عید فطر قدرت مسلمانان را نشان می‌دهند هر چند امسال به خاطر وجود ویروس کرونا نماز جماعت عید فطر تا حدودی تحت تاثیر قرار گرفته است اما همچنان این گردهمایی با شکوه برگزار خواهد شد.

وی به اعمال روز عید فطر اشاره و تصریح کرد: روز اول ماه شوال و پس از نماز صبح با ذکر و تکبیر «الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الحمد لله على ما هدانا و له الشکر على ما اولانا»؛ روز را آغاز می‌کنیم یعنی خدایا من به بزرگی و کبریایی تو توجه دارم و هستم، همین جمله اول شهادت وحدانیت خداوند را اعلام می‌کند سپس به نماز عید فطر می‌ایستیم.

رخصی به سایر اعمال روز عید فطر اشاره و تاکید کرد: پیش از نماز عید فطر سفارش شده که حتماً زکات فطره را جداگانه کنار بگذارید و اگر دسترسی به مستحق و یا کسانی که از دوست و آشنا و فامیل هستند و نیازمند کمک هستند ندارید می‌توانید آن را به امام جماعت و یا دفتر مراجع تقلید تحویل دهید.

*** زکات فطره شرط قبولی یک ماه عبادت

وی اهمیت زکات فطره را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: زکات فطره درحقیقت شرط قبولی یک ماه عبادت در ماه مبارک رمضان است خداوند در آیه ۱۴ سوره اعلی پیرامون زکات بیان فرمودند: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّىٰ، حقّا فلاح، و رستگاری یافت آن کسی که تزکیه نفس کرد»، «تَزَکّی» به این معنی است که خود را پاکیزه داشت و زکات داد، این مهم نشان می‌دهد که زکات مقدم برای نماز عید است.

رخصی به اعمال دیگر روز اول ماه شوال اشاره و اظهار کرد: غسل کردن یکی از اعمال مهم روز عید فطر است، زمان غسل از بعد از طلوع فجر تا زمان به جا آوردن نماز عید می‌باشد همچنین مستحب است تا مومنان نیکوترین لباس‌های خود را در این روز بپوشند و در نماز جماعت عید فطر شرکت کنند همچنین مستحب است تا قبل از نماز با خرما و شیرینی افطار نمایند.

*** کفاره عید فطر

رخصی پیرامون کفاره در پایان ماه مبارک رمضان خاطرنشان کرد: کفاره به دو نوع است نوع اول کسانی که نتوانستند به هر دلیل شرعی روزه بگیرند اکنون مکلف هستند تا در عید فطر کفاره بپردازند که البته مبلغ کفاره از طریق پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری مشخص شده است و در عین حال روز‌هایی که قضا شده را تا سال آینده بگیرند و نوع دوم که به عمد اقدام به خوردن روزه کردند این افراد باید به ازای هر روز حدود ۶۰ روز روزه بگیرند که ۳۱ روز آن پشت سر هم است و به دادن طعام به ۶۰ نفر بپردازند، میزان و نحوه پرداخت آن نیز پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری مشخص شده است.