حد ضرر یا استاپلاس چیست؟

- باشگاه خبرنگاران نوست: سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه‌ای از آموزش‌ها را فرا بگیرند. این روز‌ها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

حد ضرر یا استاپلاس (stop loss) چیست؟

ضرر در بازار بورس به دو نوع ضرر کوتاه مدت و بلند مدت طبقه بندی می‌شود و از لحاظ ماهیت نیز به ضرر مالی و ضرر زمانی تقسیم بندی می‌شود؛ که رویکرد مواجهه با هر یک از این انواع ضرر متفاوت است.

در ابتدا به تعریف استاپلاس یا حد ضرر می‌پردازیم:

حد ضرر در واقع به درصدی گفته می‌شود که سهامدار برای خود تعیین می‌کند تا در هر شرایطی اگر قیمت سهامش پایین‌تر از قیمت خریداری شده توسط او رسید، بدون تامل و فکر اقدام به فروش آن کند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.

۱- حد ضرر برای سهامداران بلندمدت

دردناک‌ترین ضرر در بورس نوعی است که قیمت سهام خریداری شده توسط سهامدار پایین می‌رود و او به تصور اینکه سهمش بار دیگر به دوران اوج خود باز خواهد گشت و او را به سود‌های رویایی می‌رساند و به انتظار بازگشت صبر می‌کند، اما نه تنها بازگشتی در کار نیست بلکه قیمت سهام بیشتر اُفت کرده و برای مدت طولانی، قیمت سهام، پایین‌تر از قیمت خرید سهامدار باقی می‌ماند و از لحاظ روحی نیز او را به هم می‌ریزد.

به طور معمول افرادی که حد ضرر را برای فروش سهام خود رعایت نمی‌کنند در دام چنین زیان‌های دردناکی گرفتار می‌شوند و در نهایت نیز با ضرر‌های بیش از ۲۰ درصد مجبور به فروش سهام خود می‌شوند.

۲-حد ضرر برای سهامداران کوتاه مدت

برخی سهامداران حرفه‌ای به حد ضرر پایبند هستند و مثلاً با تعیین ۷ تا ۱۰ درصد افت قیمت سهام، مبادرت به فروش سهام خود می‌کنند تا در فرصت مناسب دوباره با خرید یک سهام سودآور، ضرر ناچیز خود را جبران کنند. این نوع از سهامداران در بازه‌های زمانی کوتاه مدت به طور مداوم در حال ترید و معامله هستند و ریسک آن‌ها به واسطه همین مورد بسیار بالاست.

در بازار بورس ایران به چنین افرادی، نوسانگیر گفته می‌شود که با کسب سود‌های کوچک نیز به سود خود قانع هستند و با تعیین حد ضرر‌هایی حدود ۶-۷ درصد، در بزنگاه‌هایی که سهم در مسیر سقوط قرار دارد، از آن سهم فرار می‌کنند همچنین اگر قصد ترید در بازه‌های زمانی کوتاه مدت دارید، بهتر است حد ضرر خود را بین ۶ تا ۸ درصد قرار دهید.

اما به جز این دو نوع ضرر، یک ضرر بزرگ دیگر نیز وجود دارد که بسیاری از سهامداران را آزار می‌دهد؛ ضرری که به ضرر از دست دادن زمان و فرصت سرمایه گذاری بر روی یک سهم رو به رشد معروف است.

به عنوان مثال اگر فردی تمام سرمایه خود را بر روی چند سهم درگیر کرده که عمده آن‌ها در ضرر باشد و به حد ضرر در فروش سهامش نیز پایبند نباشد، ممکن است برای مدت طولانی تنها نظاره گر نوسانات روزانه سهمش باشد و این در حالیست که در همان برهه که سهم او در ضرر قرار دارد، در بخشی دیگر از بازار فرصت‌های سرمایه گذاری مناسبی برای سودآوری به وجود آمده که او به واسطه نداشتن نقدینگی از این سودآوری بی بهره می‌ماند و به نوعی دو ضرر یعنی زیان سرمایه‌ای و زمانی را باهم تجربه می‌کند.

تبعات رعایت نکردن حد ضرر سهام

رعایت نکردن حد ضرر یا استاپلاس توسط سهامداران منجر به بار آمدن لطمات روحی و مالی جبران ناپذیری به سهامداران می‌شود و شاید بهتر باشد سهامداران پس از اینکه سهامشان در موقعیت ضرر قرار گرفت سهم مورد نظر را با رعایت حد ضرر به فروش رسانند و برای مدتی بی خیال سرمایه گذاری و بورس بازی شوند تا با بازیابی اوضاع روحی خود، مجدداً به شناسایی و خرید سهام پر پتانسیل و سودآور اقدام کنند.

البته این بدان معنا نیست که با هر بار فعال شدن حد ضرر، لزوماً سهامداران می‌بایست سهام خود را به فروش برسانند و اگر فردی نسبت به آینده سهم مطمئن است، می‌تواند با بالا بردن آستانه تحمل خود و سهامداری میان مدت یا بلند مدت، نه تنها از زیان خارج شده بلکه سود‌های بزرگی را به دست آورد چرا که همانطور که در ابتدای این مطلب عنوان شد، شناسایی سود یا ضرر تا زمانی که سهام به فروش نرفته، محقق نمی‌شود و سرمایه سهامدار تا قبل از فروش سهم در امنیت قرار دارد و تنها زمانی ضرر شناسایی می‌شود که او مبادرت به فروش سهامش مگر همراه با ضرر کند.

به حد ضرر و حد سود پایبند باشید

ذکر این نکته ضروری است که اگر در ترید و معامله در بورس دارید و همچنین آشنایی کامل ندارید می‌توانید از صندوق‌های سرمایه گذاری مختلفی که در بازار وجود دارد استفاده کنید چرا که کارشناسان حرفه‌ای که در این صندوق‌ها به طور دائم در حال معامله هستند، با رعایت حد سود و ضرر در بزنگاه‌های معین، سهام خود را به فروش می‌رسانند و به طور تضمینی به شما سود می‌رسانند.

نتیجه اینکه اگر به صورت مستقیم وبه طور آنلاین اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس میکنید، حتماً به حد سود و ضرر خود پایبند باشید تا از گیر کردن در باتلاق ضرر گرفتار نشوید چرا که در موارد بسیاری دیده شده که سهامداران کوتاه مدت با معاملات احساسی خود حوصله شان از صبر کردن برای رشد سهم سر رفته و سهم را با ضرر‌های بالای حد ضرر به فروش رسانده اند تا به خیال خود با یک خرید مناسب دیگر، ضرری که در سهم قبل متحمل شدند را جبران کنند، اما در سهم جدید نیز بار دیگر طعم تلخ افت قیمت سهام را می‌چشند و اینگونه در باتلاق ضرر گرفتار می‌شوند.