اولین هواپیما در تهران؛ از تماشای پولی پرواز هواپیما تا اسامی ایرانی روی طیاره‌های خارجی
- فارس نوشت: «کوزمینسکی» با هواپیمایش دور تهران چرخید و چرخید و آخرسر در میدان مشق (باغ ملی) فرود آمد تا همه ببینند این پرنده عجیب چیست؛ طیاره بود. بعد‌ها تهرانی‌ها دانستند که چیست و برایش نام گذاشتند. پیش از آن برخی طهرانی‌ها بالون دیده بودند در عهد ناصری و اتومبیل دیده بودند در عصر مظفری، ولی طیاره، داستان دیگری بود؛ زیادی عجیب و غریب بود.
پیش از تهرانی‌ها شاید فقط برخی جنوبی‌ها طیاره دیده بودند؛ طیاره انگلیسی‌هایی که دنبال نفت بودند و در فرودگاه مسجدسلیمان می‌نشستند که نخستین فرودگاه ایران و خاورمیانه بود. خلاصه این‌که آن روز اهالی تهران فقط حیرت کردند و هرکسی نمی‌ترسید، جلو می‌رفت و به سر و دُم پرنده آهنی دست می‌کشید.
کوزمینسکی اصلاً چرا هواپیما را به تهران آورده بود؟ برای نمایش و پول جمع‌کردن؛ کارش همین بود و در چند کشور این‌طوری پول درآورده بود. زرنگ هم بود و قطعات یک هواپیمای بلریو ۱۱ را از روسیه با کشتی به بندرانزلی آورده بود و به تهران رسانده بود و سرهم کرده بود و رفته بود هوا تا برای تهران و ایران یک روز تاریخی رقم بزند. البته برخی منابع می‌گویند هواپیما را در انزلی سرهم کرده و به تهران پرواز کرده بود.
خبر فرود یک طیاره در تهران آن قدر مهم بود که روزنامه‌ها چند روزی درباره‌اش نوشتند و احمدشاه قاجار هم به همراه درباریان رفت میدان مشق و با آن عکس یادگاری انداخت!
عکس یادگاری احمدشاه قاجار با نخستین طیاره در طهران ـ فردی که کلاه سفید دارد احتمالا «کوزمینسکی» است
نمایش پولی برای قاجاری‌ها
کوزمینسکی که همان اول کار فهمیده بود میدان مشق جای خوبی برای فرود نیست و در اولین فرود هم طیاره‌اش آسیب مختصری دیده بود، طیاره را برد به محله قصر قجر (باغ‌موزه قصر فعلی) که زمین صاف و وسیع‌تری داشت و نقل شده که آن‌جا برای پرواز نمایشی از مردم پول می‌گرفته؛ احتمالا از اعیان و اشراف و شاهزادگان قاجار!
عکسی از نخستین پرواز بالون در طهران از جلوی دارالفنون در دوره ناصری ـ اهالی طهران پیش از پرواز هواپیما فقط پرواز بالون را دیده بودند
چه بر سر طیاره کوزمینسکی آمد؟ می‌گویند پس از مدتی به روسیه رفته است، ولی برخی منابع هم می‌گویند در ایران سقوط کرد. احتمالا بلایی سر خلبان نیامده، ولی روزنامه «ارشاد» از مطبوعات مشهور دوره قاجار گزارش کرده که یک روز قطعات متلاشی شده بلریو ۱۱ روی یک گاری بزرگ از خیابان علاءالدوله (فردوسی فعلی) به سمت میدان توپخانه می‌رفته است. بلریو ۱۱ یا همان بلریو ایکس آی از نخستین هواپیما‌های آموزشی و نظامی تاریخ است که یک فرانسوی به نام «لویی بلریو» طراحی کرده و ساخته بود. از این هواپیما هنوز تعدادی در دنیا موجود است.
تصویری از میدان مشق طهران، نخستین باند فرود پایتخت در اواخر دوره قاجار
اسامی ایرانی روی طیاره‌های خارجی!
ایرانی‌ها پس از آن روز هواپیما‌های بیشتری دیدند؛ طیاره‌های اروپایی که در زمان جنگ جهانی اول در آسمان ایران پرواز می‌کردند. از سال ۱۳۰۲ نیز یونکرس اف ۱۳ از آلمان آمد و بِرِگه ۱۴ و پاتز ۸ از فرانسه و آر ۱ و آر ۵ از روسیه و همه این‌ها شدند نخستین هواپیما‌های نظامی نیروی‌هوایی تازه‌تأسیس ایران. پس از آن تعداد بیشتری از انواع مدل‌های هواپیما‌های یونکرس خریداری شد و جالب این‌که از همان ابتدای ورود هواپیما‌های نظامی به ایران روی آن‌ها اسامی ایرانی می‌گذاشتند؛ از شاهین و هما و سیمرغ گرفته تا طوطی و بلبل و عقاب و حتی قُمری!
تصویری از نخستین هواپیما‌های یونکرس متعلق به نیروی هوایی ایران
