قرارداد خواهرخواندگی میان شهر‌ها برچه اساسی منعقد می‌شود؟

مهدی مجابی مدرس دانشگاه علم و صنعت و پژوهشگر برجسته میراث فرهنگی درباره اینکه قرارداد خواهرخواندگی میان شهر‌های تاریخی بر اساس چه مشابهت‌هایی انجام می‌گیرد به میزان گفت: این نوع قرارداد بین شهر‌ها بر اساس روابط تاریخی، تجاری اقتصادی می‌تواند اتفاق بیفتد. این نوع قرارداد‌ها هم می‌تواند براساس روابط قدیم و هم بر اساس مناسبات جدید اتفاق بیفتد. روابط جدید بیشتر جنبه اقتصادی دارد درحالی که مناسبات قدیم جنبه تاریخی و فرهنگی. در کنار این مشابهت‌های جغرافیایی و منظری هم می‌تواند وجود داشته باشد. اما عمدتا بر مبنای مسائل روز و مسائل سیاسی هم این مناسبات شکل می‌گیرد.

وی در این خصوص که ظرفیت‌های گردشگری، اقتصادی و فرهنگی شهر‌های طرف قرارداد چه امکان‌هایی را برای توسعهو تحول این شهر می‌تواند فراهم کند گفت: این نوع قرارداد‌ها الزام آور به معنای اینکه دارای برنامه باشند نیستند. این‌ها عمدتا تفاهم نامه و درواقع یک نوع توافق هستند. ماحصل این قرارداد‌ها بستگی به کشور‌های طرف قرارداد دارد که چقدر آمادگی داشته باشند و چقدر از این قرارداد‌ها بتوانند استفاده کنند. بعضی از این کشور‌ها خوب استفاده می‌کنند، اما بعضی‌ها هم فقط در حد تشریفات باقی می‌مانند.

این پژوهشگر  میراث فرهنگی درخصوص ماحصل قرارداد‌های خواهرخواندگی متعددی که میان شهر‌های کشورمان با شهر‌های دنیا منعقد شده گفت: من اطلاع دقیقی از نحوه استفاده ندارم. در بحث خواهرخواندگی‌ها به طور دقیق نمی‌توانم بگویم چه استفاده‌هایی شده و فاز‌های عملی این قرارداد‌ها چه بوده است. اما این نوع قرارداد‌ها ظرفیت مطلوبی محسوب می‌شوند که می‌تواند به خوبی مورد بهره برداری قرار بگیرند. این خود نوعی صنعت و مجموعه‌ای از روش‌های اجرایی در امر گردشگری و روابط فرهنگی است که با سازوکار‌های ویژه‌ای که دارد با تکیه بر آن می‌توان استفاده‌های بهینه‌ای در حوزه‌هایی نظیر اقتصادی، فرهنگی و تاریخی به دست آورد. اما من نمونه‌ای را در نظر ندارم که براساس آن نمونه اتفاقات اجرایی به عمل آمده باشد. تصور می‌کنم این نوع اقدامات در حد برگزاری سمینار‌ها یا بازدید‌هایی که متقابلا انجام می‌شود بوده است. ولی اینکه براساس یک برنامه منظم راه حل‌هایی برای توسعه گردشگری پدید آمده باشد یا حتی برای پیشبرد طرح‌های توسعه اقتصادی اقدامی صورت گرفته باشد من نمونه‌ای را به خاطر نمی‌آورم.

مجابی درباره اینکه تجربه‌های موفق شهر‌های دیگر جهان در حوزه محیط زیست، میراث طبیعی و آثار تاریخی حاوی چه امکان‌هایی برای اداره اصولی شهر‌های ما خواهد داشت گفت: این یک مکانیسم خوبی خواهد بود اگر ما در نقاط گوناگون دنیا شهر‌هایی را که به الگو‌های موفقی برای صیانت از حوزه محیط زیست و میراث طبیعی و تاریخی رسیده اند را با وضعیت شهر‌های خودمان مقایسه کنیم. اصولا انجام مقایسه برای تحقیقات فرهنگی و تاریخی می‌تواند بسیار مفید باشد. اینکه ما شهر‌های کشورمان را با نقاط دیگر دنیا مقایسه کنیم و شرایط آن‌ها را بسنجیم و اینکه چه کار‌هایی کرده اند و چه موفقیت‌هایی را به دست آورده اند یا متقابلا ما تجربیاتی که داریم را با دیگران به اشتراک بگذاریم مطلوبیت‌های بایسته‌ای خواهد داشت.

 

 

وی ادامه داد: مشارکت در این امر خود می‌تواند منجر به ایجاد ارزش‌ها و هم افزایی‌هایی بشود. این اتفاق کاملا مطلوب خواهد بود به شرط اینکه ما برای این کار جدی باشیم و مقایسه هایمان هم منطقی باشد. این بسیار نکته مهمی خواهد بود که مقایسه وضعیت شهر‌های کشورمان با دیگر نقاط جهان ساده انگارانه و رویاپردازانه نباشد بلکه مقایسه‌ای تحلیلی و تخصصی باشد. برای استفاده از نتایج این کار هم لازم است تا عزمی جدی داشته باشیم. این‌ها شروط لازم برای به نتیجه رساندن این هدف است.

مجابی افزود: همه شهر‌ها می‌توانند با هم مقایسه شوند. این طور نیست که ما بگوییم با فلان شهر یا کشور کاری نداشته باشیم. همه شهر‌ها از جهاتی می‌توانند قابل مقایسه باشند. اما ممکن است یکی از شهر‌های دنیا از جهت اجتماعی و فرهنگی اقتصادی شباهت بیشتر با ما داشته باشد و شهر دیگری از نظر این خصوصیت‌ها با ما فاصله بیشتری داشته باشد. ولی در هر صورت مقایسه امر مفیدی خواهد بود البته اگر دارای منطق و اصولی باشد. این مساله خود می‌تواند یک تخصص هم باشد.

این پژوهشگر  میراث فرهنگی در رابطه با نقش شهرداری‌ها به عنوان متولی دیپلماسی شهری در تسهیل ارتباط نهاد‌های اجرایی و بخش خصوصی دو شهر طرف قرارداد گفت: شهرداری‌ها در همه جای دنیا وضعیت رو به رشدی دارد. این نهاد در همه جا از استقلال فکری، امکانات و قدرت تصمیم گیری برخوردار است. اما در کشور ما شهرداری های، چون در امور جاری و روزمره خود گرفتار هستند و با مسائل مختلفی در حوزه اعتبارات یا مشکلات اداره شهر درگیر هستند هنوز وارد این حوزه نشده اند. البته در سطح رفت و آمد‌ها و صحبت‌ها و شعار‌ها وارد شده اند، اما هنوز به نقطه عملیاتی ورود نکرده اند. بهتر است که در این باره تصمیم گیری شود و از مجرای شهرداری‌ها این ارتباط برقرار شود. این بسیار مطلوب خواهد بود. به شرط اینکه شهرداری‌ها برای این کار به لحاظ سازمانی و علمی و تخصصی آمادگی داشته باشند.

وی درخصوص ظرفیت‌های شهر تهران برای خواهرخواندگی با دیگر شهر‌های جهان گفت: تهران ظرفیت بسیار زیادی برای خواهرخواندگی دارد. شهر‌های بزرگ خاورمیانه مانند قاهره را می‌شود با تهران مقایسه کرد. یا بسیاری از شهر‌های اروپایی و شهر‌هایی که تاریخی و فرهنگی هستند مثل آتن با تهران قابل مقایسه هستند. چون تهران هم یک شهر تاریخی محسوب می‌شود. تهران پایتخت کشور ما و دارای ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی است. می‌توان برای تهران از تجربیات شهر‌های دیگر بهره گرفت. متقابلا تهران هم تجربیات زیادی دارد که می‌توان به دیگر نقاط جهان منتقل کرد. اما کانالی که می‌توان از طریق آن این اتفاقات را رقم زد یکی از بهترین هایش همان نهاد شهرداری است. البته کانال‌های دیگری هم مانند دانشگاه‌ها یا حتی شخصیت‌های علمی و فرهنگی هستند که می‌توانند در این جهت مفید و موثر واقع شوند.