گفت‌وگوی میزان با قاضی پیشرو در دادرسی الکترونیک/ برگزاری ۳۰۰ دادگاه آنلاین در ۶ ماهه دوم سال گذشته در خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبی یکی از استان‌های پیشرو در انجام دادرسی‌های الکترونیک و برگزاری دادگاه‌های آنلاین است که بنا به گفته رییس کل دادگستری استان خراسان جنوبی، این اقدامات در راستای کاهش انتشار ویروس کرونا، حفظ سلامتی همکاران و هموطنان، افزایش رضایتمندی از دستگاه قضایی، تکریم ارباب رجوع و همچنین استفاده از فناوری‌های نوین در جهت کاهش مراجعات صورت گرفت.
دراین میان یکی از قضات دستگاه قضایی استان خراسان جنوبی فعالیت‌های قابل توجهی در زمینه دادرسی‌های الکترونیک داشته است و به گفته وی در ۶ ماهه دوم سال گذشته حدود ۳۰۰ دادگاه آنلاین برگزار کرده است؛ مشروح گفت وگوی با جواد معاونی بمرود را می‌خوانید:
: آقای معاونی از روزمه کاری و تحصیلی خودتان برای ما بگویید؟
بنده جواد معاونی بمرود هستم که دارای تحصیلات کارشناسی ارشد در دانشگاه علوم اسلامی رضوی و اکنون نیز در سطح ۴ حوزه تحصیل می‌کنم.
: چند سال است به امر قضاوت مشغول هستید؟
بنده از تاریخ ۲۶ شهریور ۹۶ وارد کار عملی قوه قضاییه شدم که با احتساب یک سال دوره کارآموزی، قریب به ۴ سال و نیم در امر دادرسی مشغول بوده و اکنون قاضی محاکم هستم.
: به نظر شما چرا دادرسی الکترونیک در استان خراسان جنوبی با استقبال روبرو شود و چه شد که محاکم به سمت راه اندازی دادرسی الکترونیک رفتند؟
شرایطی که در کشور ما ناشی ازشیوع ویروس منحوس کرونا حاکم شد ضرورت دادرسی‌های الکترونیک را بیش از پیش محرز کرد، در استان خراسان جنوبی با پیگیری‌هایی که معاونت آمار و فناوری اطلاعات داشتند زیرساخت‌های آن، در بسیاری از حوزه‌ها فراهم شد و لذا ارباب رجوع استقبال گسترده‌ای از آن داشتند که در واقع اثرات بسیار خوبی را نیز در جامعه ایجاد کرد. به گونه‌ای که حتی شاهد کاهش مخاطرات جاده‌ای نیز بودیم چراکه استان خراسان جنوبی یک استان وسیعی به شمار می‌رود و بسیاری از کسانی که ساکن همین حوزه هم هستند باید ساعت‌ها مسافت طی کنند تا به دادگاه برسند، اما بحمدالله با این امکانی که فراهم شد هم در کاهش اطاله دادرسی و هم در هزینه‌های مردم صرفه جویی شد لذا مردم نیز استقبال کردند و همین رضایت، انگیزه‌ای شد تا بیش از پیش به این مهم بپردازیم.
: تاکنون چند دادرسی الکترونیک برگزار کردید؟
در شش ماهه دوم سال ۹۹، قریب به ۲۵۰ الی ۳۰۰ مورد دادگاه آنلاین داشتیم که اگر بخواهیم به لحاظ پرونده آن را مورد محاسبه قرار دهیم می‌توان گفت که بیش از ۵۰ درصد زمان رسیدگی‌مان به صورت کاملا آنلاین برگزار می‌شود که البته جلساتی که به صورت آنلاین برگزار نشده نیز به جهت فراهم نبودن زیرساخت‌ها بوده است به عنوان مثال در روستا‌های دور افتاده‌ای که امکانات ارتباطی ندارد امکان برگزار دادگاه آنلاین وجود نداشت، اما در هر حال مواردی که دادگاه آنلاین برگزار شده است بیش از ۵۰ درصد است که خیلی از موارد آن خارج از استان مانند تهران، اصفهان و شهر‌های بسیار دوری بود که اگر دادگاه‌های آنلاین نبود باید مسافت‌های زیادی برای جلسات حضوری طی می‌شد.
: آیا با توجه به برگزاری دادرسی الکترونیک، اعزام زندانی هم کاهش پیدا کرده است؟
بله، صد درصد؛ در هفت ماه گذشته، حتی یک مورد نداشتیم که زندانی بخواهد به دادگاه بیاید لذا از طریق ویدئو کنفرانسی که با زندان‌ها برگزار می‌کنیم، اظهارات متهمین اخذ می‌شود.
: بازخورد‌های محکومان، شکات و .. در رابطه با پرونده‌های دادرسی الکترونیک چیست؟
بدون اغراق می‌گویم که بسیار راضی بودند، ما پرونده‌هایی مانند تصادف داشتیم که دو طرف فوت شده و برای استان اصفهان بودند این درحالی است که از اصفهان تا خراسان جنوبی حدود ۹ ساعت راه است، اما در عرض کمتر از نیم ساعت با یک ارتباط تصویری اظهارات خانواده‌های داغدار اخذ شد و صورت جلسه امضا گردید که بسیار راضی بودند و بار‌ها مراتب تقدیرشان را اعلام کردند و این یک انگیزه مضاعفی در بحث دادرسی آنلاین به ما داد.
بیشتر بخوانید:
: شما به عنوان یک قاضی چقدر در رسیدگی به پرونده‌ها تلاش می‌کنید تا صلح و سازش حاصل شود؟
وظیفه اخلاقی هر قاضی، گذشته از بحث قضاوت، صلح و سازش هست، لذا ما تلاش کردیم در همه پرونده‌ها صلح و سازش را انجام دهیم و به نظر می‌رسد در این زمینه دادرسی آنلاین نیز موثر واقع شده است و ما نتیجه‌اش را هم دیدیم.
: روند استفاده از مجازات جایگزین حبس در شعبه شما چگونه است؟
با توجه به قانون جدید، دست قضات برای مجازات‌های جایگزین حبس بازتر شد، در حال حاضر در حوزه قضایی ما صرفا دو نفر زندانی محکوم داریم که این دو نفر زندانی هم به لحاظ اینکه سابقه دار بودند و جزو مجرمین حرفه‌ای بودند، جامعه نمی‌پسندید که ما بخواهیم به سمت جایگزین حبس برای آن‌ها برویم. ما در مجازات‌های جایگزین حبس تلاش کردیم از مجازات‌های استفاده کنیم که اثربخش باشد مثلا به فعالیت‌های شغلی مانند فنی حرفه‌ای و امثال این‌ها معرفی کردیم.
: در مورد پرونده‌های معوق چه رسیدگی‌هایی کردید؟ آیا پرونده معوق در شعبه‌تان دارید یا خیر؟
بحمدالله ما امروز در آماری که در همین ماه‌های اخیر از دادگستری استان خراسان جنوبی هم اعلام شد ما صددرصد پرونده‌های معوقه‌مان جمع شده است و تا امروز حتی یک پرونده معوقه نداشتیم.
: آیا در ایامی که به امر مقدس قضاوت مشغول بودید، خاطره‌ای دارید؟
خاطرات شیرین بیشتر در همین بحث صلح و سازش‌ها است؛ به یاد دارم یک مورد برای مددجویان کمیته امداد بود که یک پیمانکار آمده بود هزینه‌هایی از آن‌ها برای ساخت منازل مسکونی گرفته بود، اما به تعهدات خود عمل نکرد و لذا تعدادی از افراد دادخواست دادند و ما به هر طریقی بود پیمانکار را آوردیم و با وی صحبت کردیم و توانستیم مهلتی اخذ کنیم که اگر این پرونده به صلح و سازش نمی‌رسید حداقل شش ماهه زمان می‌برد تا به نتیجه برسد که بعد از آن، رضایتمندی که در ارباب رجوع‌ها دیدم برایم لذت بخش بود و در کنار همه سختی‌های قضاوت و تلخی‌هایی که این راه شاید داشته باشد واقعا شیرینی آن خستگی را رفع کرد که خیلی برایم جالب بود.
: ممنون از وقتی که در اختیارمان قرار دادید.
ممنونم و از شما تشکر می‌کنم.
