آیا خاک و آب‌های زیرزمینی تهران آلوده شده است؟

- در قسمت‌های مختلف کشور آلودگی خاک متفاوت است ممکن است آلودگی خاک ناشی ازمواردی، چون دفع پسماند زباله که بسیار غیر اصولی دفع می‌شود که هم باعث آلودگی خاک می‌شود و هم خاک را به نابودی می‌کشاند و حتی در موارد بسیاری در جا‌هایی که زباله ریخته می‌شود و جداسازی زباله صورت نگرفته باشد، شیرابه‌ای با خود به همرا دارد که تا حدودی حجمی از این شیرابه جاری می‌شود و در دل خاک و یا در آب‌های زیر زمینی نفوذ می‌کند که آلودگی‌هایی را به همراه دارد و حتی در مواردی گزارش شده است که جاری شدن این شیرابه‌ها به مزارع کشاورزی آسیب‌های جدی وارد کرده است و با جاری شدن شیرابه خاک را که هزاران سال طول می‌کشد تا تجدید شود، آلوده کرده و خسارت‌های جبران ناپذیری را وارد می‌کند. خاک یک منبع طبیعی متناهی است، به این معنا که اگر خاک از بین برود و یا تخریب شود، بازیابی آن در مدت عمر انسان امکان‌ناپذیر است. خاک به‌عنوان مؤلفه‌ای مرکزی در منابع سرزمینی، توسعه کشاورزی و پایداری بوم‌شناختی، بنیان و اساس تولید غذای انسان، خوراک دام، سوخت، فیبر و بسیاری از دیگر خدمات اکوسیستمی حیاتی است. در حقیقت می توان گفت که تأمین امنیت غذایی در گروی حفظ خاک است. یک گرم خاک حاوی میلیون‌ها موجود زنده و چندین هزار گونه باکتری است.

سعید محمودی، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران در گفتگو با میزان در خصوص آلودگی آب و خاک در استان تهران گفت: در خصوص آلودگی خاک در تهران موضوع زیاد حادی نداریم بحث پیچیده‌ای در خصوص آلودگی خاک نیست، ولی در مناطق جنوبی تهران در جایی که زباله‌ها پراکنده می‌شوند و روش کارشناسی شده و اصولی را هم در خصوص دفع پسماند و جمع آوری زباله‌ها نیست، می‌توان گفت که امکان آلودگی خاک اتفاق می‌افتد.

محمودی در خصوص آلوده شدن زمین‌های کشاورزی شهر ری گفت: قسمت‌هایی از شهر ری است که در معرض آلودگی قرار گرفته اند، بخصوص زمین‌های کشاورزی که بیشتر از همه این زمین‌های مرغوب با زباله‌های پلاستیکی آلوده شده اند. پسماند‌ها و پلاستیک‌ها و چیز‌های دیگری که باعث آلودگی زمین‌های کشاورزی شده است و می‌توان گفت هم محیط را آلوده کرده اند و هم زمین‌های کشاورزی دچار آلودگی شده اند.

وی اظهار کرد: مسیله دیگری که در خصوص آلودگی خاک می‌توان گفت پساب و فاضلابی است که از مرکز شهر تهران از طریق رودخانه‌هایی که از مرکز تهران جاری می‌شوند و به طرف جنوب تهران می‌آید و در بعضی مناطق مشاهده شده است که از این پساب و فاضلاب‌ها در بخش کشاورزی استفاده می‌شود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران گفت: برخی کشاورزان که از آب فاضلاب برای آبیاری استفاده می‌کنند ما تسعی کردیم که این موارد رفع شود و برخورد قانونی با این نوع تخلفات انجام شده است و با مسئولین جهاد کشاورزی در جهت بهبود زمین‌های کشاورزی همکاری‌های لازم را داریم؛ و از طرف دیگر کشت و زراعتی را که با آب فاضلاب می‌شود و در میزان آلودگی خاک تهران بسیار تاثیر منفی دارد و شدیدا خاک زمین‌های کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. خوشبختانه باید گفت که برای امسال شرایط نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده است و خیلی کم این موارد مشاهده می‌شود.

وی مطرح کرد: عبور نهر‌هایی از سطح تهران که آب‌هایی را با خودشان به قسمت‌های جنوبی تهران می‌آورندکه تاثیری منفی بروی خاک‌های این منطقه دارد.

محمودی در خصوص آلودگی‌های آب و احتمال نفوذ آلودگی‌ها به آب‌های زیر زمینی توضیح داد: برخی آلودگی‌هایی که وارد رودخانه می‌شوند شدت آن حاد نیست که این آلودگی‌ها بخواهند مشکلی برای آب‌های زیرزمینی ایجاد کنند و تا به امروز شرایط حادی را نداشته ایم. در واقع نمونه گیری‌هایی را در خصوص آلوده شدن آب شرب انجام شده است، ولی از آنجا که آب در قسمت ورودی سد هم باید بررسی شود، این قسمت در حوزه مسئولیت سازمان محیط زیست نیست و مطمینا خود مسیولین نمونه گیری و کنترل لازم جهت بررسی آلوده نبودن آب شرب تهران انجام می‌دهند و اگر مواردی مشاهده می‌شد حتما اقدامات و توصیه‌های لازم جهت پاکسازی انجام می‌شده است.

وی در خصوص اندازه گیری معیار‌های آلودگی در تصویه خانه و خروجی آن، ادامه داد: در تصویه خانه با اندازه گیری معیار‌های آلودگی آب و با بررسی آب خروجی که در دسترس مردم است میزان آلودگی مشخص می‌شود، که تا کنون خوشبختانه از نظر آلودگی آن پارامتر‌هایی را که نشان دهنده آلوده بودن آب است را نداشته، و طبق گفته مسئولین آب منطقه‌ای تهران، آب شرب تهران آلوده نشده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران در خصوص بارش‌های کم دو دهه گذشته و خسارت‌های جبران ناپذیر و خشکسالی ها، اظهار کرد: شکی نیست که بیش از دو دهه بارش‌های کم که در کشور داشتیم، نباید انتظار داشته باشیم که مشکلات خشکسالی را نداشته باشیم، که این بارش‌های کم در مرکز و غرب کشور تاثیرات فراوانی را بر محیط زیست منابع طبیعی و برای رویشگاه‌های کشور ما دارد و داشته است و این کم آبی بروی چشمه‌ها و آب‌های زیرزمینی مناطق حفاظت شده و زیستگاه‌ها تاثیرات خود را بشدت گذاشته است.

محمودی در خصوص بارش‌های دریافتی کم و خسارت به زیستگاه ها، توضیح داد: این بارش‌های کم تاثیرات بسیار منفی را بروی آب‌های زیر زمینی و آب‌های سطحی دارد و این مسئله بسیار مهم است که کاهش بارش‌های دریافتی در کشور می‌تواند تاثیرات بشدت آسیب پذیری بخصوص برای زیستگاه‌ها داشته باشد؛ و حتی در مواقعی ادامه‌ی کاهش باران‌های دریافتی منابع انسانی را هم تهدید می‌کند.

وی در خصوص بارش‌های کم سال ۹۹ عنوان کرد: با کاهش بارش‌ها طی دو دهه و همچنین بارش‌های کم سال ۹۹ نمی‌توان پیش بینی کنیم که برای امسال برای ۶ ماه زراعی، همچنین باید گفت تا الان بارندگی‌ها از وضعیت نرمال بسیار کمتر است و نمی‌توان امیدوار باشیم که شرایط بهتری را برای فصل تابستان خواهیم داشت.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران در خصوص توسعه مترو و آسیب‌های آن به آب‌های زیر زمینی گفت: مترو اهداف سبزی در کاهش بار ترافیکی دارد که در تمام دنیا از این توسعه در جهت رفع مشکلات آلودگی و ترافیکی استفاده می‌شود. توسعه شبکه مترو در کلانشهر‌ها از اساسی‌ترین مسایل است که حتما باید به آن توجه اساسی شود و برنامه‌هایی در خصوص توسعه مترو که در جهت هوای پاک و رفع آلودگی هوا باید انجام شود و به نفع مردم و جامعه و در جهت سلامت شهروندان است.

محمودی در خصوص اینکه هر توسعه‌ای مطمینا موانع پیشرفت هم دارد، بیان کرد:، ولی همیشه برای توسعه برنامه‌ای جدا از اتفاقاتی که ممکن است مثبت باشد و دنبال بکند، ممکن است موانعی هم سد راه باشد و باید تلاش بکنیم که خود شرکت مترو در کنار محیط زیست این آسیب‌هایی را که ممکن است تداخلی با منابع آب‌های زیر زمینی داشته باشد را برطرف کند.

وی توضیح داد: در واقع با رائه طرح‌های ارزیابی کارشناسان محیط زیست این مسایل را بررسی می‌کنند و اگر مشکل پیش بینی شود با نظرات اشتراکی شهرداری و محیط زیست رفع می‌کنند. امکان دارد اقداماتی از قبیل تغییر مسیر دهند و یا به هر حال شرایطی را در زیر زمین ایجاد می‌کنند که به منابع آب‌های زیر زمینی آسیب‌هایی که جبران ناپذیر هستند نزنند و آب‌های زیر زمینی آسیب جبران ناپذیر نبینند.