آغاز مرمت قدیمی‌ترین بخش تجاری و مسکونی مشهد
بازار سرشور و بازار فرش مشهد جز بازار‌های قدیمی و مهم مشهد محسوب می‌شوند. مدیرطرح ساماندهی بافت‌های ناهمگون و تاریخی مشهد در رابطه با مرمت این اماکن تاریخی می‌گوید: بازار سرشور به لحاظ مجاورت با حرم مطهر رضوی و استفاده زائران و ساکنان و کسبه محله از اهمیت بسزایی برخوردار است.
_ روزنامه ایران نوشت: بازار سرشور و بازار فرش تنها بخش باقی مانده از بازار تاریخی مشهد است که قدمت آن به دوره تیموری باز می‌گردد. بازار تاریخی مشهد در دوره‌های صفویه و قاجاریه نیز تحت تأثیر احداث معابر اطراف حرم نظیر بالا خیابان و پایین خیابان و بویژه با احداث صحن عتیق در دوره صفویان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شد. این بازار تاریخی به‌دلیل احداث معابر و اجرای طرح‌های توسعه شهری چندین بار تخریب شده است. به‌عنوان مثال همزمان با احداث خیابان خسروی (شهید اندرزگو) بازار سرشور و بازار فرش از هم جدا شده و مقابل هم قرار گرفته‌اند. در سابق بازار سرشور و محل تقاطع آن با گذرگاه عیدگاه که سرسوق را تشکیل می‌دادند به‌لحاظ اهمیت دارای بیشترین تمرکز سراها، تیمچه‌ها، حمام‌ها، کاروانسرا‌ها و مساجد و... بوده که جاذبه‌های گردشگری بسیار دارد.
در حال حاضر بسیاری از بنا‌های این محله قدیمی به‌دلیل پیشینه تاریخی که دارند ثبت ملی شده و مرمت و بازآفرینی گذرگاه‌ها و معابر و بنا‌های قدیمی آن در دستور کار سازمان بازآفرینی و ساماندهی بافت‌های ناهمگون و تاریخی مشهد مقدس قرار گرفته است.
مدیرطرح ساماندهی بافت‌های ناهمگون و تاریخی مشهد درباره وجه تسمیه بازار تاریخی و قدیمی سرشور می‌گوید: «بازار تاریخی سرشور در بخش جنوب غربی حرم مطهر علی ابن موسی الرضا (ع) واقع شده و دسترسی به خیابان‌های تهران (امام رضا)، دانش، خاکی (آخوند خراسانی) و خسروی (شهید اندرزگو) دارد و درحال حاضر روباز است و در آن اجناسی از قبیل کیف، کفش و پوشاک، پارچه، مواد غذایی و سایر اجناس مصرفی و اقلام سوغاتی عرضه می‌شود و از این جهت به آن سرشور می‌گویند که در گذشته در این محله کاروانسرا‌ها و حمام‌هایی قرار داشت که زوار و هیأت‌های مذهبی که برای عزاداری به مشهد می‌آمدند قبل از تشرف به حرم در این محدوده اطراق و حمام می‌کردند.»
بازار سرشور شهرنشین‌ترین محله مشهد
مهندس ایمان شکوفه همچنین در ادامه با بیان اینکه، بازار سرشور بافتی تجاری، اقامتی و مسکونی دارد، می‌افزاید: «با استناد به منابع تاریخی، بازار سرشور قدیمی‌ترین و شهرنشین‌ترین محله مشهد بوده است. در واقع این محله نه خیلی اعیان نشین بوده و نه خیلی فقیرنشین است. اکثر مردم یا کارمند موقت دولت بودند یا کارمند آستان قدس رضوی. همچنین چهره‌ها و مشاهیر فرهنگی و ادبی بنام، از جمله محمد تقی ملک الشعرای بهار تا دیگر شعرای معاصر، پزشک سرشناس مشهدی به‌نام دکتر شیخ و افرادی که در پیشه‌شان صحافی، کتابداری و روزنامه نگاری بود در این محله به دنیا آمده و زیسته‌اند. اما در حال حاضر درصد کمی نیز از خانواده‌های قدیمی محله حضور دارند.
وی همچنین درخصوص مهم‌ترین مکان‌های قابل بازدید برای عموم مردم و گردشگران در محله سرشور می‌گوید: «معروف‌ترین بنای محله سرشور، مجموعه بازار سرشور است که از انتهای بازار بزرگ مشهد مقدس شروع و به سمت جنوب‌غربی امتداد یافته و به انتهای محله سرشور ختم می‌شود. علاوه بر آن معابر و بنا‌های تاریخی نظیر گذر تاریخی آیت‌الله خامنه‌ای، خانه تاریخی نوریان، مطب دکتر شیخ، خانه تاریخی عباسیان، خانه تاریخی صاحب علم، مدرسه تاریخی حسنیه عابدزاده و معماری خاص مغازه‌های حاشیه بازار سرشور و... را می‌توان از جاذبه‌های گردشگری در این منطقه نام برد.»
به‌گفته مهندس ایمان شکوفه، از آنجایی که اجرای طرح مرمت بازار سرشور به لحاظ مجاورت با حرم مطهر رضوی و استفاده زائران و ساکنان و کسبه محله از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است، ابتدا مطالعات و طرح‌های مرمت در خصوص بخش اول بازار سرشور و مسقف کردن این فضا متمرکز شد. سپس در مرحله بعدی که طراحی مشاور متخصص به‌صورت یک محور پیاده مدار است، از ابتدای خیابان سرشور به‌صورت پیاده و در بخش دوم که از سرشور ۱۰ تا کوچه چهنو (سرشور ۲۴) است با تأکید بر غلبه پیاده رو و از سرشور ۲۴ تا خیابان دانش با اولویت حرکت پیاده رو و آرام‌سازی حرکت سواره در نظر گرفته شده است. همچنین در جهت احیای گذر تاریخی سرشور با توجه به الگو‌های به دست آمده از معماری این بازار، پروژه بهسازی بازار سرشور شامل مسقف‌سازی بازار و عملیات ابنیه و تأسیسات برقی و مکانیکی و... با اخذ تأییدات لازم از کمیسیون تخصصی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، توسط شهرداری مشهد با اعتباری بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال در حال انجام است. لازم به ذکر است دفتر تسهیلگری محله تاریخی سرشور بعد از انجام خدمات تسهیلگری و راهبری و اجرای فرایند بازآفرینی در محله سرشور بررسی، در نهایت سند توسعه محله سرشور را تهیه و تدوین می‌نماید.»
از بین رفتن بنا‌های تاریخی مشکل دیرینه بازار سرشور
مدیر طرح ساماندهی بافت‌های ناهمگون و تاریخی عمده‌ترین مشکلات پیش رو در خصوص نوسازی بازار سرشور را از بین رفتن بنا‌های تاریخی در این محله دانسته و می‌افزاید: «با توجه به اینکه در گذشته بویژه با اجرای برخی طرح‌های نوسازی، بنای بازار سرشور و بنا‌های تاریخی در این محله تقریباً از بین رفته است ساکنان و مالکان این بنا‌ها تمایل کمتری به مشارکت در اجرای طرح‌های بازسازی و بازآفرینی بافت‌های تاریخی دارند. البته سازمان عمران و بازآفرینی فضا‌های شهری و دفاتر تسهیلگری محلات تاریخی تاکنون اقدامات مؤثری در جهت اعتمادسازی ساکنان این محله و مالکان بنا‌های تاریخی محله سرشور انجام داده‌اند.
این درحالی است که نقش سازمان‌ها و ارگان‌هایی نظیر آستان قدس رضوی و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، اداره کل راه و شهرسازی و همه نهاد‌های عضو ستاد بازآفرینی شهرستان مشهد در بازآفرینی محلات تاریخی بسیار مهم و تأثیر‌گذار بوده که خوشبختانه درحال حاضر همکاری و تعامل مناسبی با شهرداری مشهد در اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های بازآفرینی فضا‌های شهری دارند.»
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
