آمار‌هایی از مهاجرت پول‌ها در بورس ماه گذشته
- روزنامه همشهری نوشت: حجم تقاضا برای خرید سهام در فروردین امسال نسبت به پارسال ۴۱ درصد افت کرد و از ۸۵ درصد کل معاملات بازار سرمایه به ۲۸ درصد رسید، اما در مقابل برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه ۵۶ درصد از کل معاملات بازار سرمایه به معاملات اوراق بدهی اختصاص یافت و ارزش کل معاملات این اوراق دست‌کم ۲۱۰۰ درصد (بیش از ۲۱ برابر) رشد کرد.
آمار‌ها نشان می‌دهد حجم معاملات سهام در فروردین امسال به‌طور چشمگیری کاهش یافته و در مقابل حجم معاملات اوراق بدهی، فارغ از اینکه چه‌کسی در حال خرید آن است، به‌شدت افزایش یافته است. این ارقام نشان می‌دهد نقدینگی که پارسال در همین دوره صرف خرید سهام می‌شد، امسال به‌دلیل تغییر مولفه‌های اقتصادی، به سمت معاملات اوراق بدهی مهاجرت کرده است.
بخش عمده این اوراق بدهی را بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خریده‌اند، سرمایه‌گذاران خرد نیز تحت‌تأثیر تغییر رویکرد این سرمایه‌گذاران بزرگ، حجم سرمایه‌گذاری خود را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت افزایش داده‌اند، تحت‌تأثیر این رویداد جریان ورود نقدینگی به این صندوق‌ها افزایش یافته است. افزایش سرمایه‌گذاری سهامداران خرد در یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، به‌معنای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم سهامداران حقیقی و کوچک در اوراق بدهی است. موضوعی که چندی پیش مدیران فرابورس درباره آن آدرس غلط به فعالان بازار داده بودند.
به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل این موضوع تغییر در رویکرد‌های اقتصادی به‌دلیل کاهش انتظارات تورمی و رکود در بازار‌های موازی است که موجب شده تمایل برای خرید اوراق بدهی یا خرید واحد‌های صندوق‌های با درآمد ثابت که بخش عمده منابع‌شان در اوراق بدهی سرمایه‌گذاری شده، افزایش یابد. با این حال صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت از اسفند پارسال مکلف شدند دست‌کم ۱۵ درصد از منابع مالی موجود در سبدشان را در سهام سرمایه‌گذاری کنند.
افت ۴۱ درصدی تمایل مردم برای خرید سهام
در فروردین‌ماه پارسال جمعا ۱۳۹ هزار میلیارد تومان سهام در بورس تهران و فرابورس دادوستد شده بود، اما این میزان امسال به ۸۱ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رسید. این آمار نشان می‌دهد تقاضا برای خرید سهام تا ۴۱ درصد افت کرده و موجب شده ارزش معاملات بازار سهام ۵۷ هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان کاهش یابد. کاهش تمایل سرمایه‌گذاران برای خرید سهام موجب شده سهم ۸۵ درصدی بازار سهام از کل معاملات بازار سرمایه به ۲۸ درصد تنزل کند که در تاریخ بازار سرمایه بی‌سابقه است. به‌نظر می‌رسد کاهش انتظارات تورمی موجب شده صاحبان نقدینگی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام را نپذیرند و پول خود را صرف سرمایه‌گذاری در بازار‌های کم‌ریسک‌تر کنند. از ابتدای امسال تاکنون به‌دلیل تداوم روند نزولی شاخص بورس ۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده است.
رشد ۲۱۰۰ درصد معاملات اوراق بدهی
همزمان با کاهش شدید تقاضا برای خرید سهام تقاضا برای خرید اوراق بدهی در بازار سرمایه به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. طبق آمار موجود ارزش کل معاملات اوراق بدهی در فروردین امسال در مقایسه با پارسال ۲۱۱۹ درصد افزایش یافته است. در فروردین پارسال جمع کل معاملات اوراق بدهی در بورس تهران و فرابورس معادل ۷ هزارو ۲۵۰ میلیارد تومان بود، اما امسال ارزش کل این معاملات با ۱۵۳ هزار و ۶۰۲ میلیارد تومان رشد به ۱۶۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. حجم معاملات این اوراق فقط در فرابورس ۳۵۸۴ درصد رشد کرده است. همچنین تحت‌تأثیر رشد معاملات اوراق بدهی برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه، ۵۶ درصد از کل معاملات بازار سرمایه به معاملات اوراق بدهی اختصاص یافت. پیش از این در هیچ دوره‌ای، سهم معاملات سهام از کل معاملات بازار سرمایه، به کمتر از ۷۵ درصد نرسیده بود.
این ارقام تأیید می‌کنند سرمایه‌گذاران، به‌دلیل تغییر در مؤلفه‌های اقتصادی، سبک سرمایه‌گذاری خود را به سمت سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک‌تر تغییر داده‌اند. برخی تحلیل‌گران برآورد می‌کنند به‌دلیل کاهش انتظارات تورمی به‌ویژه از آبان پارسال بخشی از نقدینگی راهی سپرده‌های مدت‌دار بانکی شده، با این حال به‌دلیل غیرشفاف بودن آمار‌های اقتصادی، اطلاعات دقیقی در این‌باره وجود ندارد، اما به‌نظر می‌رسد با توجه به نرخ بهره منفی و تعیین نرخ ۱۶ تا ۱۸ درصدی در شورای پول و اعتبار برای سپرده‌های مدت‌دار، اوراق بدهی جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران داشته است.
صندوق‌های قابل معامله
در فروردین امسال جمعا ۲۹۰ هزار میلیارد تومان انواع محصولات ازجمله سهام، اوراق بدهی، کالا، اوراق مشتقه و یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه داد و ستد شده که از این مقدار ۷ درصد به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله اختصاص داشته است. سهم این صندوق‌ها از کل معاملات بازار سرمایه در فروردین پارسال ۵ درصد بود که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران امسال نسبت به پارسال به خرید واحد‌های این صندوق‌ها تمایل بیشتری داشته اند؛ چنان که ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بوس ۱۴۳ درصد رشد کرده و به ۲۰ هزارو ۶۰۰ میلیاردتومان رسیده است. هم‌اکنون واحد‌های این صندوق‌ها در بورس‌های تهران، فرابورس و بورس کالا دادوستد می‌شود و هرکدام از این صندوق‌ها ازجمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا طرفداران خود را دارد.
دادو ستد کالا
آمار‌ها نشان می‌دهد ارزش کل کالا‌هایی که در فروردین امسال در بورس کالا دادوستد شده است در مقایسه با فروردین سال قبل ۲۹۱ درصد رشد کرده و از ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان به ۲۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. در فروردین امسال ۹ درصد از کل معاملات بازار سرمایه به معاملات محصولات فلزی و معدنی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی اختصاص داشته است این میزان پارسال معادل ۴ درصد از کل معاملات بازار سرمایه بود.
آمار‌ها نشان می‌دهد در فروردین امسال ۱۲ هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان محصولات صنعتی و معدنی در بورس کالا دادوستد شده که این میزان در مقایسه با پارسال ۳۵۸ درصد رشد نشان می‌دهد. ارزش کل معاملات محصولات پتروشیمی هم در فروردین امسال ۲۵۰ درصد رشد کرده و به ۷ هزار میلیارد تومان رسیده، پارسال جمع معاملات محصولات پتروشیمی ۲ هزار میلیارد تومان بود. ارزش فرآورده‌های نفتی مبادله شده در بورس کالا هم در فروردین امسال در مقایسه با پارسال ۲۰۰ درصد رشد کرده و به ۵ هزارو ۱۵۰ میلیارد تومان رسیده است.
