تعداد بسیاری از متخصصان و مقامات سیاسی روسیه و ایران مدافع توسعه روابط دوجانبه

رافائل انیکیف
انیکیف از مدیران محتوایی بخش مطالعات خاورمیانه مرکز مطالعات ریسی است و مدتی را در کنسولگری روسیه در عدن یمن مشغول به کار بوده و به زبان عربی و انگلیسی تسلط دارد. انیکیف از سال ۲۰۱۵ به مرکز مطالعات راهبردی ریسی پیوسته و در بخش مطالعات خاورمیانه آن مشغول به فعالیت شده است.

 

انیکیف علاوه بر مسائل سیاست خارجی، عناصر سیاست داخلی و تأثیر آن‌ها بر سیاست خارجی کشور‌ها را در خاورمیانه را نیز تحلیل و بررسی، و در نوشته‌های خود به این رهیافت در درک سیاست خارجی ایران اشاره کرده است.

در پس سفر مقامات ارشد اوکراین و کراواسی به ایران که بعد از تنش در روابط روسیه با اوکراین و غرب در سال ۲۰۱۴ روی داد. برخی از کارشناسان ریسی از جمله انیکیف موضعی انتقادی در پیش گرفتند انیکیف در تحلیلی پس از این سفر عنوان کرده است که اختلافات درون نخبگانی ایران می‌تواند. در آینده منافع روسیه را در اروپا به مخاطره اندازد.

 

به گفته او، بلند‌پروازی‌های ایران در حوزه انرژی برای روسیه چیزی بیش از «چالش» و کمتر از «تهدید» است و سفر مقامات بلندپایه اوکراینی و کرواسی به تهران درست پس از حل و فصل موضوع هسته‌ای باید به علامت هشدار و پرچم قرمز در روسیه تفسیر شود. از دست دادن بازار انرژی می‌تواند تأثیرات منفی‌ای بر اقتصاد روسیه بر جای بگذارد.

 

انیکیف می‌گوید: در مقطعی که اقتصاد روسیه در وضعیت رکود شدید قرار دارد و فشار‌های بی‌سابقه‌ای از ناحیه غرب بر این کشور تحمیل شده است. پیگیری ارتباط با اوکراین در موضوع انرژی از ناحیه شریکی که به شریک راهبردی در روسیه معروف است می‌تواند «خنجری از پشت» تلقی شود.

 

از نظر او، تعداد بسیاری از متخصصان و مقامات سیاسی در هر دو طرف روسیه و ایران وجود دارند که مدافع توسعه روابط دوجانبه به «سطوح راهبردی» هستند؛ اما چنین تماس‌هایی از سوی ایران می‌تواند مانعی برای تحقق این هدف باشد.

 

انیکیف مدعی است که ایران گام‌های عملی لازم را برای پیشبرد این هدف تا کنون برنداشته است و سفر مقامات سیاسی ارشد اوکراین و کرواسی به ایران در این شرایط و تمایل آن‌ها به همکاری در حوزه انرژی با ایران می‌تواند زمینه‌ای برای به خطر افتادن جایگاه روسیه در بازار انرژی جهانی باشد.

انیکیف بر این نظر است که برداشته شدن تحریم‌ها در میان مدت به مثابه غرب‌گرا شدن ایران نیست؛ اما در بلندمدت و آینده دور احتمال‌گذار در عرصه سیاست داخلی ایران از حاکمیت جریان محافظه‌کار (به روحانیت و سپاه اشاره می‌کند) به جریان غرب‌گرا محتمل است و در این شرایط است که روسیه باید هوشیاری خود را در قبال احتمالات آتی حفظ کند.

 

او تحقق این وضعیت را نزدیک نمی‌بیند؛ اما با دعوت از پژوهشگران روسیه به تفکر در این خصوص بر این باور است که وقوع چنین چرخشی باید به مثابه وقوع انقلابی علیه سیاست‌های شیعی و ضد راهبرد‌های غرب ستیزانه کنونی تفسیر شود که الزامات خاص خود را در موازنه موجود منطقه‌ای بازتولید خواهد کرد و اساس جریان مقاومت و محور شیعی را زیرسوال خواهد برد.

از دید وی، تردید نیست که ایران رقیبی جدی برای روسیه در «مسئله انرژی» است و به علاوه می‌تواند برتری اقتصادی روسیه را در آنچه حیاث خلوت روسیه (منظور آسیای مرکزی و قفقاز) می‌خواند به چالش بکشد.

به طور کلی، نگرش انیکیف در مورد ایران نگاهی آمیخته با بیم و امید است؛ زیرا از طرفی ایران را رقیب روسیه در حوزه انرژی محسوب می‌کند و از سوی دیگر، نگرش ضدغربی حاکم بر ایران را در وضعیت کنونی واجد فرصت‌هایی برای روسیه می داند و در خصوص عدم تداوم این نگرش در ایران ابزار نگرانی می‌کند.

 

او بر این باور است که روابط روسیه با ایران باید توسعه یابد، اما وجود برخی اختلافات و رقابت‌ها، این روابط نمی‌تواند به سطوح راهبردی ارتقا یابد.

 

 

انتهای پیام/