رؤسای قوه قضائیه وکیل آنلاین مجله حقوقی

ماجرای طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی چیست؟/ هدف طرح«صیانت از فضای مجازی» فیلترینگ نیست

11:57 - 04 مرداد 1400
کد خبر: ۷۴۴۳۹۶
دسته بندی: سیاست ، مجلس و دولت
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه فیلترینگ هدف طرح «صیانت از فضای مجازی» نیست گفت: تا زمانی که اپلیکیشنی مشابه برنامه‌هایی نظیر اینستاگرام یا تلگرام برای جایگزینی در دسترس مردم قرار نگیرد اجازه فیلتر داده نمی‌شود. زمانی این اجازه داده می‌شود که یک پلت‌فرم جایگزین ایجاد شود.
- حجت‌الاسلام مجید نصیرایی در حاشیه جلسه علنی امروز مجلس و طی یک نشست خبری با بیان اینکه قانونمند کردن فضای مجازی مورد انتظار همه هست، گفت: مجالس و دولت‌های گذشته درباره فضای مجازی دغدغه‌هایی داشتند، اما نهایتاً به نتیجه‌ای نرسیدند.

وی با اشاره به تمرکز برخی افراد بر حواشی موضوعات در زمینه فضای مجازی بیان داشت: متاسفانه هر زمانی که در کشور صحبت از ساماندهی فضای مجازی می‌شود عده‌ای دانسته و ندانسته بیشتر به حواشی پرداخته و از اصل موضوع فاصله می‌گیرند.

این نماینده مجلس با بیان اینکه بیش از ۲۰۰۰ ساعت کار کارشناسی بر روی طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس صورت گرفته است، گفت: همچنین نظرات دستگاه‌ها و مجموعه‌های مختلف در قالب این این طرح اخذ شده است.  

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه عده‌ای ساماندهی فضای مجازی را به معنای فیلترینگ و مسدودسازی می‌دانند، گفت: این طرح حدود ۱۴ ماه مورد بررسی قرار گرفته و هم‌اکنون پیش‌نویس آن آماده شده است. تمرکز اصلی در این طرح ساماندهی و حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، نخبگان و متخصصان این حوزه است. از سوی دیگر ما به دنبال ضمانت اجرایی برای قوانین موجود هستیم.

طرح «صیانت از فضای مجازی» روز دوشنبه در جلسه غیر علنی مجلس بررسی خواهد شد.

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس تاکید کرد: طرح «صیانت از فضای مجازی» به دنبال فیلترینگ نیست.

وی با بیان اینکه می‌کوشیم این طرح در قالب  اصل ۸۵ قانون اساسی در مجلس بررسی شود، اظهار داشت: همچنین ما با شورای نگهبان هم صحبت‌هایی در مورد بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی داشته‌ایم.
 
این نماینده مجلس با بیان اینکه شورای عالی فضای مجازی در سال ۱۳۹۶ به ریاست رئیس جمهور، ضوابطی را برای فعالیت در فضای مجازی و ارائه خدمات تعیین کرد، اظهارداشت: هر یک از افرادی که بخواهد در کشور در این فضا حضور یابد اول باید ثبت نام کند، دوم براساس مقررات تعیین شده فعالیت کند. سوم باید پلت‌فرم‌های خارجی در داخل ایران نماینده داشته باشند و چهارم اطلاعات کاربران ایرانی به خارج برده نشود. این قانون اکنون موجود است و ما در این طرح به دنبال ضمانت اجرایی برای آن هستیم.

وی تصریح کرد: جای غصه دارد که در خود آمریکا ۲۷۰ قانون برای مدیریت فضای مجازی وجود دارد، اما در کشور ما هیچ قانونی وجود ندارد. در هیچ کجای دنیا این فضا این طور رها نیست و حتی عده‌ای به این وضعیت افتخار می‌کنند.

نصیرایی با بیان اینکه متاسفانه ما ۷۰ درصد از پهنای باند کشور را در اختیار پلت فرم‌های خارجی قرار داده ایم، اظهارداشت: ادامه داد: متاسفانه در طول این سال‌ها ما از پلت‌فرم‌های داخلی آن طور که باید پشتیبانی نکرده‌ایم. اگر از پیام‌رسان‌ها و پلت‌فرم‌های داخلی حمایت کنیم چرا آن‌ها نتوانند مانند خارجی‌ها عمل کنند؟ براساس این طرح حضور مسئولان و دستگاه‌های حاکمیتی در پیام‌رسان‌ها و پلت‌فرم‌هایی که مجوز فعالیت ندارند جرم خواهد بود.

وی افزود: ما بنایی نداریم برای کاربران ایرانی محدودیتی ایجاد کرده و یا جرم انگاری کنیم. مطلبی منتشر شد که هر کس از فیلترشکن استفاده کند جرم‌انگاری می‌شود که این امر دروغ محض است. حال سوال بعدی این است که اگر پلت‌فرم‌هایی نظیر اینستاگرام و یا توییتر و تلگرام شرایط ما را نپذیرفتند چه می‌شود.
 
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: براساس این طرح پلت‌فرم‌هایی که بیش از یک درصد کل کاربران کشور در آن فعالیت داشته باشند و اما شرایط ما را نپذیرند، فیلتر نخواهند شد. البته تا زمانی که جایگزین مناسبی برای آن‌ها چه از بین پلت‌فرم‌های داخلی و چه پلت‌فرم‌های خارجی ایجاد شود.
 
وی بیان داشت: تا زمانی که اپلیکیشنی مشابه برنامه‌هایی نظیر اینستاگرام یا تلگرام برای جایگزینی در دسترس مردم قرار نگیرد اجازه فیلتر داده نمی‌شود. زمانی این اجازه داده می‌شود که یک پلت‌فرم جایگزین ایجاد شود.
 
وی در ادامه در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا برای اینکه این طرح براساس اصل ۸۵ بررسی شود با شورای نگهبان رایزنی شده است و آن را پذیرفته است، گفت: ما فقط پیرامون این طرح یک صحبت اولیه با شورای نگهبان داشتیم، اما باید در این مورد با شورای نگهبان صحبت کنیم.

نصیرائی در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران که خواسته بود پیرامون نحوه ساماندهی فضای مجازی و عدم فیلترینگ اپلیکیشن‌های مختلف شفاف سازی شود، گفت: ما در این طرح برای نحوه تولید محتوا، استفاده از پهنای باند و حمایت مالی و معنوی از پلت‌فرم‌های داخلی پیش بینی کرد‌ ایم ضمن اینکه وقتی برای مسئولان ودستگاه‌ها جرم انگاری شده است. به گونه‌ای که حق فعالیت در پلتفورم‌هایی که ضوابط این طرح را نپذیرفته‌اند را ندارند در این شرایط موظف می‌شوند ضمن فعالیت در پلت‌فرم‌های داخلی از آن‌ها حمایت مالی و معنوی کنند. ضمن اینکه برای تبلیغات در آن‌ها نیز فضا ایجاد می‌شود که می‌توانند از این طریق کسب درآمد کنند.
 
وی ادامه داد: همچنین باید به این نکته توجه کنیم عدم موفقیت پلت‌فرم‌های داخلی در گذشته به عدم حمایت دستگاه‌ها بر می‌گشت. از سوی دیگر ما در این طرح شرایطی را ایجاد کردیم که از اطلاعات کاربران حفاظت شود و اگر خلافی در این زمینه صورت گرفت پلت‌فرم‌های مربوطه باید پاسخگو باشند ضمن اینکه بسیاری از خانواده‌ها در مورد مباحث فرهنگی این فضا حساسیت‌هایی دارند چرا که در شرایط کنونی تمام کودکان و نوجوانان بدون سطح بندی در این فضا فعال هستند بنابراین باید این روند مدیریت شود.

این نماینده مردم در مجلس یازدهم با اشاره به پشتوانه نظری این طرح بیان کرد: ما باید از فضای مجازی که به محیطی مستقیم با زندگی مردم تبدیل شده است و تمام طرح‌های جامع در آن شکل می‌گیرد حراست کرده ضمن اینکه ضرورت دارد برای پیشبرد اهدافی برمبنای عدالت، مبارزه با فساد، ظلم ستیزی و دغدغه آحاد جامعه آن را ساماندهی کنیم. همچنین با توجه به اینکه در دنیا برای مرزبانی هزینه می‌شود ما نیز باید در ایران قاعده‌ای برای آن تعریف کنیم تا دیگر کشور‌ها برای جامعه ما چارچوب تعریف نکنند.
 
در ادامه این نشست فیاضی معاون مطالبات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه منطق طرح مذکور مبتنی بر تجربه‌های سایر کشور‌ها بوده است، افزود: این طرح آبان ماه سال گذشته تحت عنوان صیانت از فضای مجازی اعلام وصول شد، اما تغییراتی در آن اعمال شد و این نسخه میراث سومی است که در ۲ هفته اخیر اصلاحاتی در آن اعمال شده و در دستورکار مجلس قرار گرفته است کما اینکه عنوان آن به طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی تغییرنام یافته است.

دولت‌ها اهتمامی بر ساماندهی فضای مجازی نداشته‌اند

وی یادآور شد: قرار بر این بود که برای ساماندهی فضای مجازی دولت لایحه‌ای پنجگانه ارائه دهد، اما به دلیل عدم تحقق آن در نهایت مجلس در قالب طرح به این موضوع ورود پیدا کرد ضمن اینکه باید به این نکته اشاره کنم که آخرین قانون فضای مجازی مربوط به سال ۸۸ بوده است بنابراین می‌توان گفت ایران جزو بی قانون‌ترین کشور‌ها در حوزه فضای مجازی است.

فیاضی خاطرنشان کرد: این خلاء مخاطراتی را برای کاربران فضای مجازی به همراه داشته است به طور مثال در حوزه کسب و کار فعالیت تاکسی‌های اینترنتی بر پایه گوگل است که اگر تعهد اخلاقی خود را در این حوزه حفظ نکند ۷۰۰ هزار نفر بیکار خواهند شد بنابراین ما تابع سیاست‌های آن‌ها شده ایم و ممکن است در این زمینه حقوق کاربران رعایت نشود.

وی افزود: حمایت از کسب و کار‌های خرد، صیانت از اطلاعات کاربران، ممانعت از تاثیر احتمالی تحریم‌ها بر پلت‌فرم‌های خارجی از دیگر دلایل پیشنهاد این طرح بوده است.

فیاضی عنوان کرد: ما باید در این حوزه به خدمات پایه مراجعه کنیم ضمن اینکه فیلترینگ برای ما در گذشته و کشور‌هایی که کمتر توسعه یافته بوده اند بوده است بنابراین ما در قالب این طرح حکمرانی در سه لایه زیرساخت، خدمات و استفاده از ابزار تنظیم گری را لحاظ کردیم بنابراین فیلترینگ در این طرح جای خود را به تنظیم گری داده است.

وی اظهار کرد: حواشی ایجاد شده پیرامون طرح مذکور ناشی از تلاش مجلس برای ضابطه‌مند کردن فضای مجازی است چرا که در تنظیم گری ضوابطی برای فعالیت در این فضا مشخص شده همچنین این ضوابط برای ساماندهی پلت‌فرم‌هایی است که تازه قصد ارائه خدمات به کاربران را دارند تا با رعایت ضوابط نیازی به فیلترینگ آن‌ها نباشد، از سوی دیگر پلت‌فرم‌هایی همچون اینستاگرام و توئیتر هم می‌توانند برای ادامه فعالیت خود نماینده معرفی کنند تا در این زمینه وارد مذاکره شوند از سوی دیگر ما تلاش می‌کنیم با ساماندهی این فضا آن‌ها را نسبت به نوع و نحوه ارائه خدماتشان پاسخگو کنیم بنابراین ما به دنبال حمایت از کسب و کار‌ها و ایجاد امنیت شغلی برای کاربران و ممانعت از سودجویی برخی افراد و حفظ حریم خصوصی افراد و عدم انتقال اطلاعات به آن‌ها هستیم.

فیاضی تصریح کرد: ما در این طرح برای کاربران جرم انگاری نکردیم و فقط برای مسئولان دستگاه‌ها و پلت‌فرم‌های خدمات پایه مجازات حبس تعیین کردیم ضمن اینکه دیجی کالا، علی بابا و ... شامل محدودیت‌های این طرح نمی‌شوند و این محدودیت‌ها تنها برای پلت‌فرم‌های خدمات پایه است از سوی دیگر مجازات حبس برای اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین شده که اطلاعات شخصی مردم را افشا کنند همچنین دیوان عدالت اداری را به منظور رسیدگی به شکایات مردم پیرامون مصوبات کمیسیون تعیین کردیم که از این طریق به تظلم خواهی بپردازند.

وی افزود: روح حاکم بر این طرح حمایت از کاربران است ضمن اینکه به این نکته توجه شده که در شرایط کنونی که اغلب دانش آموزان به دلیل بهره مندی از خدمات آموزش مجازی با این فضا ارتباط دارند والدین نگران امن نبودن این فضا هستند بنابراین با توجه به اینکه قانون صیانت از فضای مجازی در دیگر کشور‌ها به ویژه آمریکا بسیار سختگیرانه است، ما نیز باید برای والدین این دانش آموزان حق دسترسی تعریف کنیم همچنین به مردم حق انتخاب از پهنای باند بدهیم.

فیاضی با بیان اینکه دولت‌ها در حوزه ساماندهی فضای مجازی کم کاری کرده اند، یادآور شد: در قانون برنامه ششم توسعه چند بند مربوط به فضای مجازی است، اما دولت اهتمامی بر آن نداشته بنابراین نیاز بود که این حوزه قانونمند شود.

وی تاکید کرد: در اولین نسخه این طرح قرار بود پلت‌فرم‌هایی که مذاکره نکنند را مسدود کنیم، اما چون کسب وکار مردم با مشکل مواجه می‌شد قرار شد به جای مسدودسازی برای آن‌ها محدودیت ترافیک بگذاریم همچنین تا زمانی که جایگزین داخلی یا خارجی مناسبی برای آن‌ها پیدا نشد کاربران در آن‌ها فعال باشند کما اینکه در گذشته نیز نسبت به جایگزینی تلگرام با وایبر این اتفاق افتاد.

معاون مطالبات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: ما باید فارغ از نگاه سیاسی به این طرح بپردازیم ضمن اینکه طرح مذکور ۲ سال گذشته آماده شده و اعلام وصول شده است و سیر کارشناسی خود را طی کرده است و یک روال منطقی دارد و ارتباطی هم به دولت‌ها نداشته است و ناگفته نماند که این طرح ابتدا در مجلس دهم پیشنهاد شده است از سوی دیگر مجلس به دلیل عدم رسیدن لایحه پنجگانه دولت در قالب طرح به آن ورود کرد.

فیاضی تصریح کرد: ما قرار است با تصویب این طرح از پلت‌فرم‌های داخلی حمایت کنیم به گونه‌ای که برای آن‌ها بازار رقابت ایجاد شود. در بند ۴ ماده ۴ به آن اشاره شده ضمن اینکه منظور از پایه‌های کاربردی اعم از داخلی و خارجی است، اما قرار است به پلت‌فرم‌های تولید شده توسط شرکت‌های دانش بنیان امتیاز داده شود. 
 


ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *