در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
- صدا و سیما نوشت: مهمترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیست و هفتم مرداد) به شرح زیر است.
تاسوعای حسینی
امروز نهم ماه محرم الحرام سالنمای هجری قمری و روز تاسوعای حسینی است. روز تاسوعا یا روز نهم ماه محرم آخرین روزی است که حسین بن علی (ع) سومین امام شیعیان و یارانش شبانگاه آن را درک کرده‌اند و این روز به شب عاشورا پیوند خورده است.
این روز در نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است. شیعیان این روز را منتسب به عباس بن علی (ع) نیز می‌دانند، و این روز را بسان روز عاشورا گرامی داشته و در آن به سوگواری می‌پردازند. تاسوعا بزرگداشت شهادت اسوه ایثار، ادب و دلاوری بزرگ مردی است که با گذشت بیش از هزار و چهارصد سال، هنوز تاریخ، روشن از کرامت‌های اوست و نام او با وفا و ادب و مردانگی همراه است.
اتمام حجت امام حسین به یارانش
۱۳۸۲ سال پیش در چنین روزی، نهم محرم سال ۶۱ هجری قمری حضرت ابوالفضل العباس (ع) به امان نامه شمربن ذی الجوشن جواب ردّ داد. شمر بن ذی الجوشن در عصر روز نهم محرم، چون دید که عمربن سعد مهیّای نبرد با امام حسین (ع) است، به نزدیک خیمه‌های حسینی آمد و بانگ زد که: فرزندان خواهرم کجایند؟ منظورش حضرت عباس و سه برادرش به نامهای عبداللَّه، جعفر و عثمان بود که از فرزندان فاطمه ام البنین (س) بودند.
فاطمه ام البنین از قبیله بنی کلات و شِمر هم از همین قبیله بود. امام حسین (ع) که صدای شمر را شنید به برادرانش دستور داد که جواب شمر را بدهید، اگرچه او فاسق است ولیکن با شما قرابت و خویشی دارد. حضرت عباس (ع) به همراه سه برادرش به نزد شمر رفتند. شمر برای آنان، امان نامه ای آورده بود، مشروط بر این که از یاری حسین (ع) دست بردارند و سپاهش را ترک گویند.
حضرت عباس (ع) فرمود: بریده باد دستهای تو و لعنت باد بر امانی که برای ما آورده ای.ای دشمن خدا! ما را امر می کنی که دست از برادر و مولای خویش برداریم و سر در طاعت ملعونان برآوریم. آیا ما را امان می دهی، ولی برای پسر رسول خدا (ص) امانی نیست؟ شمر از شنیدن این پاسخ دندان شکن، خشمناک شد و به لشکرگاه خویش برگشت. در این شب، امام حسین (ع) برادر خود حضرت اباالفضل را به اردوگاه دشمن فرستاد که آن شب را مهلت بخواهد، برای این که امام و یارانش به نماز و راز و نیاز با خداوند بپردازند.
در آن شب، امام حسین (ع) در میان یاران خویش برخاست و خدا را ستایش کرد. آنگاه در نهایت تواضع، بزرگی و آزادگی از یاران خود خواست تا در صورت تمایل، در فرصت اندک باقی مانده، از تاریکی شب استفاده کنند و از میدان نبرد خارج شوند، چرا که فردا در مصاف با سپاه یزید هیچ یک از آنان زنده نخواهند ماند. اما یاران امام حسین (ع) عزم جزم کرده بودند که تا پای جان از دین خدا و نواده رسول او حمایت کنند. شب عاشورا، صحرای کربلا، عبادتگاه شیرمردانی دریادل و با ایمان بود که اگرچه اندک بودند، ولی، چون کوه استوار ماندند و لحظه‌ای از یاری امامشان غافل نشدند.
درگذشت سعدی شیرازی
۷۵۱ سال پیش درچنین روزی، بیست و هفتم ذیحجه سال ۶۹۱ هجری قمری؛ شیخ «مصلح الدین سعدی شیرازی»، شاعر و استاد بزرگ شعر و نثر فارسی، وفات یافت. وی پس از گذراندن مقدمات علوم ادبی و دینی در زادگاهش شیراز، در جوانی به شهر بغداد رفت. سعدی در مدرسه نظامیه این شهر، به آموختن علوم متداول آن دوران پرداخت و پس از تحصیل، به سرزمین‌های شام، فلسطین، حجاز، روم و کشور‌های دیگر مسافرت کرد.
سعدی طی این سفر‌ها با مردم جوامع مختلف آشنا شد و دیده‌ها و شنیده هایش به همراه قریحه شاعری، موجب سرودن اشعاری زیبا و ماندنی شد. وی سپس به زادگاهش شیراز بازگشت و به تالیف و تصنیف منظومه‌های پندآموز که نتیجه سی سال تجربه، جهانگردی و مردم شناسی بود، دست زد. سعدی در سال ۶۵۵ هجری قمری اثر بزرگ اخلاقی و تربیتی خود به نام «بوستان» را که در حین سفر سروده بود، به پایان رساند. این کتاب به نظم است و در آن از موضوعاتی، چون عدل، احسان، عشق، تواضع، قناعت، تربیت، توبه و مناجات سخن رفته است. سعدی در سال ۶۵۶ هجری قمری دومین اثر خود، «گلستان» را نیز به رشته نگارش درآورد.
گلستان یکی از شیواترین کتاب‌های نثر فارسی است که در ضمن آن از اشعار فارسی و عربی نیز استفاده شده است این کتاب مجموعه حکایات اخلاقی و اجتماعی در هشت باب است. همچنین دیوان سعدی شامل قصاید، قطعات، غزلیات و رباعیات اوست. از دیگر آثار این شاعر و سخن سرای ادب فارسی می‌توان کتاب «مجالس پنجگانه» را نام برد. مدفن سعدی در شهر شیراز، روزانه میزبان علاقمندان زبان و ادب فارسی از سراسر دنیاست
درگذشت کمال الملک
۸۱ سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم مرداد سال ۱۳۱۹ هجری شمسی؛ «محمد غفاری» ملقب به «کمال الملک»، نقاش برجسته معاصر در نیشابور ـ در شمال شرقی ایران ـ درگذشت. وی در مدرسه دارالفنون تهران به تحصیل پرداخت و در زمینه نقاشی که هنر مورد علاقه اش بود به موفقیت‌های بزرگی رسید. کمال الملک بعد از مدتی در دربار ناصرالدین شاه قاجار به کار مشغول شد و آثار ارزشمندی خلق کرد.
بالغ بر یکصد و هفتاد تابلوی نقاشی زیبا، حاصل این دوره از کار‌های کمال الملک است. این هنرمند برجسته ایرانی جهت تکمیل اطلاعات هنری خویش سفر‌هایی به اروپا کرد. وی پس از بازگشت به ایران، شاگردان هنرمندی پرورش داد. کمال الملک با روی کار آمدن رضا خان به دلیل امتناع از ترسیم چهره او و پسرش، به روستایی در حومه نیشابور، تبعید شد و تا پایان عمر همانجا ماند. پیکر این هنرمند نقاش و استاد ارزنده ایرانی در باغی زیبا در کنار آرامگاه حکیم بزرگ، عطار نیشابوری مدفون است.
از آثار مهم کمال الملک می‌توان به تابلو‌های «میدان کربلا»، «تالار آئینه»، «شکارچی»، «باغچه» و «حوض گلستان» اشاره کرد.
اعلام آتش بس رسمی میان ایران و عراق
۳۳ سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم مرداد سال ۱۳۶۷ هجری شمسی؛ پس از هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، آتش بس رسمی توسط سازمان ملل و براساس یکی از بند‌های قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل، اعلام شد. شایان ذکر است که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، قدرت‌های سلطه طلب که منافع خویش را در خطر می‌دیدند، برای از بین بردن این کانون آگاهی و بیداری در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه، توطئه‌های مختلفی را طراحی و اجرا کردند.
پس از یک سلسله اقدامات تخریبی جهت تضعیف انقلاب اسلامی، سرانجام صدام، دیکتاتور سابق عراق، با تحریک قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریکا، به بهانه‌های واهی در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ هجری شمسی، جنگ همه جانبه‌ای را علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. در آغاز تجاوز عراق، شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه‌ای خواستار آتش بس در جنگ شد. اما در آن قطعنامه کوچکترین اشاره‌ای به تجاوز آشکار نیرو‌های عراقی و لزوم عقب نشینی فوری آن‌ها از خاک ایران نشده بود. پس از پیروزی‌های گسترده نیرو‌های باایمان و دلاور ایرانی در جبهه‌های نبرد و عقب راندن متجاوزین عراقی از خاک میهن اسلامی، نقشه‌های صدام و قدرت‌های بزرگ حامی وی، خنثی شد و شورای امنیت بالاخره ناگزیر شد با دیدی واقع بینانه‌تر به بررسی روند رویداد‌های جنگ تحمیلی بپردازد. برهمین اساس، این شورا قطعنامه ۵۹۸ را صادر کرد و سرانجام در چنین روزی براساس یکی از بند‌های این قطعنامه، آتش بس به طور رسمی اعلام شد.
جنگ اجنادین
۱۳۶۸ سال پیش در چنین روزی، هجدهم اوت سال ۶۵۳ میلادی؛ جنگ «اجنادین» (Ajnadeen)، در محلی به همین نام در فلسطین - میان مسلمانان و رومیان به وقوع پیوست. در این جنگ نابرابر، نیرو‌های رومی چندین برابر سپاه اسلام بودند، اما مسلمانان به جهت ایمان و اراده قوی، پیروز شدند. رومیان پس از این شکست سخت، تا حدود دمشق عقب نشینی کردند و بدین ترتیب نواحی وسیعی از متصرفات خود را از دست دادند.
درگذشت خاورشناس انگلیسی
۱۵۳ سال پیش، در روز هجدهم اوت سال ۱۸۶۸ میلادی؛ «رینولد نیکلسون» (Reynold Nicholson) خاورشناس انگلیسی و مترجم متون کهن اسلامی و ایرانی، متولد شد. وی از کودکی تحت تأثیر پدربزرگش به زبان عربی و تاریخ اسلام علاقه‌مند بود؛ بنابراین در دانشگاه نیز به آموختن زبان عربی پرداخت.
نیکلسون در دوره دکتری با ادوارد براون ایران شناس معروف آشنا شد و زبان فارسی را فراگرفت، به طوری که پس از فراغت از تحصیل استاد زبان فارسی شد. وی پس از مرگ براون، رئیس کرسی زبان عربی دانشگاه کمبریج لندن شد. مهمترین اثر این خاورشناس پرکار انگلیسی، ترجمه و ویرایش مثنوی اثر بزرگ مولانا جلال الدین، عارف و شاعر نامدار ایرانی است. وی شرحی ۸ جلدی نیز بر این دیوان معروف نوشته است. نیکلسون همچنین کتاب تذکرة الاولیاء نوشته عطار نیشابوری دیگر عارف ایرانی را تنقیح و ترجمه کرد.
وی برخی دیگر از کتاب‌های مهم عرفای ایرانی و عرب را به انگلیسی ترجمه کرد. از تألیفات نیکلسون می‌توان «تاریخ ادبیات عرب»، «مطالعات در باب تصوف اسلامی» و «عرفای اسلام» را نام برد. وی در سال ۱۹۴۵ درگذشت.
