نیازی: نسل جدید با ادبیات دفاع مقدس آشنایی ندارد/فرهنگ ایثار را به قشر کودک و نوجوان منتقل کنیم

یحیی نیازی در گفت‌وگو با میزان پیرامون ادبیات دفاع مقدس گفت: ادبیات دفاع مقدس ژانری بود که زمینه تحول را در ادبیات کشور پایه گذاری کرد رشد توسعه ادبیات دفاع مقدس در طی سال‌های پس از انقلاب اسلامی و با آغاز هشت سال دفاع مقدس پایه گذاری شد.

وی به تاریخچه ادبیات دفاع مقدس اشاره و ابراز کرد: حضور همه جانبه مردم در هشت سال دفاع مقدس توانست زمینه را برای تولید و رشد ادبیات دفاع مقدس فراهم کند البته جنگ‌ها عموماً در دنیا دستاورد‌های ادبی فراوانی را با خود به همراه دارند، زیرا علاوه بر هویت ملی از بعد اخلاقی و انسانی نیز سوژه خوبی برای بسیاری از آثار ادبی محسوب می‌شوند به عبارت دیگر همه جنگ‌ها برای ادبیات حکم مبلغ و زمینه ساز آثار ادبی را فراهم می‌کنند اگرچه هشت سال دفاع مقدس ما ویژگی خاصی نسبت به سیار جنگ‌ها داشت و این مهم به خاطر نوع نگاه مکتبی و حضور مردمی اش بود.

نیازی رشد و توسعه ادبیات دفاع مقدس را در دهه‌های اخیر مورد بررسی قرار داد و افزود: ادبیات دفاع مقدس در طول گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته این امر به واسطه وجود ۸ سال دفاع مقدس است که خدمات ارزنده‌ای به ادبیات ایران ارائه کرد و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

وی به آثار تولید شده در هشت سال دفاع مقدس اشاره و تاکید کرد: کتاب‌ها و مطالب و محتوا‌های بسیاری پیرامون هشت سال دفاع مقدس ایجاد شده که همه در قالب ادبیات دفاع مقدس به مخاطبان عرضه شده است، این آثار به لحاظ کمی مسیر مناسب و قابل توجه را طی کرده، اما نباید فراموش کنیم توجه به تولید آثار از بعد کمی، نباید کیفیت تولید کتاب و محتوا را تحت تاثیر قرار دهد بلکه توسعه کمی در کنار کیفی باید حرکت کند لذا به لحاظ کیفی همچنان باید تلاش کنیم تا خود را به شاخص‌ها و استاندارد‌های لازم برسانیم تا بتوانیم به لحاظ کیفی با ادبیات فاخر و تراز اول تاریخ کهن ایران و از همه مهمتر در سطح جهان هم تراز بوده و حرفی برای گفتن داشته باشیم بدین ترتیب می‌توانیم فرهنگ خود را در خارج از مرز‌های کشور توسعه دهیم.

***جمع‌آوری خاطرات هشت سال دفاع مقدس

این پژوهشگر تاثیر بیانات مقام معظم رهبری در توسعه و رشد ادبیات دفاع مقدس را مورد بررسی قرار داد و افزود: بیانات مقام معظم رهبری در دیدار هر ساله ایشان با نویسندگان و شعرا تاثیر بسیاری بر روند رشد تولیدات فرهنگی و ادبیات دفاع مقدس گذاشته است، زیرا ایشان همواره کیفیت آثار را مورد تاکید قرار داده‌اند و در عین حال برای جمع آوری خاطرات ثبت و ضبط شده از هشت سال دفاع مقدس تاکید کرده‌اند.

نیازی به حوزه خاطره‌نگاری در ادبیات دفاع مقدس اشاره و تصریح کرد: خاطره نگاری یکی از بخش‌هایی است که ادبیات دفاع مقدس توانست در آن حرکت بسیار خوبی داشته باشد این مهم با توجه به سن و سال رزمندگان دهه ۶۰ که در هشت سال دفاع مقدس حضوری جانانه داشتند همچنین جانبازان و آزادگان امری بسیار ضروری است، زیرا جمع‌آوری اطلاعات و خاطرات آنان از رویداد‌ها و اتفاقات و وقایع آن دوران امری ارزنده است و می‌تواند سوژه ارزشمند برای تولید آثار فاخر باشد.

وی پیرامون شاخص‌های موجود در ادبیات دفاع مقدس ابراز کرد: تعیین شاخص‌ها در حوزه‌های پژوهشی و علمی هرگز آمرانه نیست و همواره این مولد است که شاخص‌های خود را بازتعریف می‌کند لذا در ادبیات دفاع مقدس شاهد شکل گیری شاخص‌های بر گرفته از جنس دفاع مقدس هستیم.

***فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی

این نویسنده کتاب به یکی از مقوله‌های مهم در ادبیات دفاع مقدس پرداخت و افزود: موضوع ایثار و فداکاری از جمله مولفه‌های موثر در ادبیات دفاع مقدس است، اوج فرهنگ ایثار خود را در شهادت اثبات می‌کند لذا از جمله بخش‌های مهم و قابل توجه ادبیات دفاع مقدس محسوب می‌شود در عین حال دفاع مقدس زمینه را برای صمیمیت و همدلی در بین همه اقشار و ارکان جامعه فراهم کرده لذا در هشت سال دفاع مقدس شاهدیم که کشور به خوبی توانسته در مقابل دشمن ایستادگی کند این موضوع برگرفته از همان مولفه ایثار است که برای حفظ هویت ملی و اسلامی به منصه ظهور رسید.

***روحیه جهادی

نیازی به یکی از مقوله‌های دیگر در ادبیات دفاع مقدس پرداخت و تصریح کرد: ترویج روحیه جهاد و مقاومت در کنار ایثار از جمله رویکرد‌هایی بود که در هشت سال دفاع مقدس در پیش گرفته و در کنار آن در ادبیات دفاع مقدس نیز منعکس شد، اما نکته‌ای که از نظر‌ها مغفول مانده این است که چگونه پیام کتاب‌ها و محتوا‌های تولید شده در ادبیات دفاع مقدس را به مخاطب انتقال دهیم این مهم نیز در برگیرنده معیار‌های خاص خود است بخش‌هایی همانند جذابیت، توجه به ذائقه مخاطب و دسته بندی نسل‌ها همچنین توجه به کیفی سازی ظاهری در آثار مکتوب را شامل می‌شود این شاخص‌ها برای تولید آثار فاخر ضروری بوده و باید مورد توجه قرار بگیرد.

***بهره برداری از فضای مجازی

وی نقش فضای مجازی در ادبیات دفاع مقدس را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: فضای مجازی بیشترین زمان از مخاطبان را می‌گیرد باید توجه داشت که محتوا و کتاب‌هایی که تولید می‌شود چگونه می‌تواند به واسطه فضای مجازی و رسانه‌های نوین وارد فضای زندگی جامعه امروز شود این مهم نیازمند یک بازنگری در رونده اطلاع رسانی در رسانه‌ها و فضای مجازی است اگر قرار باشد ادبیات دفاع مقدس به عنوان یک مولد در سطح رسانه‌ها خصوصاً در رسانه‌های مجازی عمل کند باید توجه داشت که سوژه‌های بسیار زیادی برای خلق آثار ارزشمند و گران سنگ در آن نهفته است که باید از آن‌ها به بهترین نحو برای جذب مخاطب استفاده کرد این ضرورت جامعه امروز و تاثیرگذار بر نسل آینده خواهد بود پس باید تاکید کرد تعریف مشخص و تخصصی از معیار‌های ادبیات دفاع مقدس به صورت شاخص و معیار امری مهم است و باید برای این مهم در نشست‌ها و در تدابیر لازم اتخاذ گردد تا شاهد ظهور و فروش آثار ارزشمند در کشور و حتی در عرصه جهانی باشیم.

***ذائقه سازی برای کودکان

نیازی به ادبیات دفاع مقدس در عرصه کودک و نوجوان اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه در عرصه ادبیات کودک و نوجوان، ادبیات دفاع مقدس چندان پررنگ و مطرح نیست این امر به خاطر کوتاهی‌های متعدد فرهنگسازان بوده از سوی دیگر نسل سوم و چهارم نیز به خوبی با ادبیات دفاع مقدس آشنا نیستند این ضعف و آسیب به دلیل تمرکز بر حوزه عملیات‌ها و توجه به صحنه‌های نبرد بوده لذا ادبیات دفاع مقدس آنگونه که باید در عرصه کودک و نوجوان حظور پیدا نکرده ما از نسل آینده فاصله بسیار گرفتیم و باید این چالش را با برنامه ریزی پایه تخصصی و مناسب پرکنیم. اکنون در فضای مجازی که بستری خوب برای حضور کودک و نوجوان است می‌توان ظرفیت‌ها را مورد استفاده قرار داد، فراموش نکنیم که در این حوزه باید حتماً از افراد متخصص که به زبان کودک و ذائقه این قشر اشراف کامل دارند استفاده کنیم در عین حال باید توجه داشته باشیم که تولید محتوا برای کودک و نوجوان امری بسیار ضروری و تاثیرگذار بر آینده کشور خواهد بود.