نسخه جدید سامانه مدیریت پژوهش و نوآوری قوه‌قضاییه راه‌اندازی شد
- آذر ماه سال ۱۳۹۹ بود که سامانه مدیریت پژوهش و نوآوری قوه‌قضاییه همزمان با هفته پژوهش توسط پژوهشگاه قوه قضاییه راه‌اندازی شد و اکنون پس از گذشت نزدیک به یکسال از فعالیت این سامانه، نسخه جدید آن با برطرف کردن اشکالات و ایرادات و ایجاد برخی قابلیت‌های جدید راه‌اندازی شده است.
سامانه مدیریت پژوهش و نوآوری قوه قضاییه مشتمل بر ۱۰ زیرسیستم است که قابلیت پشتیبانی از اکثر قریب به اتفاق فعالیت‌های مؤثر در شبکه نهادی و انسانیِ پژوهشی قوه‌قضاییه در کل کشور را فراهم می‌کند. از مهمترین ویژگی‌های این سامانه ایجاد زیرساخت‌های فناورانه برای فعالیت‌های بین‌رشته‌ای و ایجاد اطمینان از برقراری چتر کامل مدیریت دانش و مستندسازی بر کلیه فعالیت‌های پژوهشی است.
در این سامانه تمامی فعالیت‌های مؤثر در اجرای یک پژوهش کارآمد از رصد، مسئله‌شناسی و طراحی پژوهش تا تصویب، اجرا، مدیریت و کنترل پروژه، نظارت و داوری، نشر و ترویج، کاربردی سازی، بازخوردگیری از بهره برداران و جامعه علمی، سنجش اثربخشی پژوهشی و ارزیابی عملکرد پژوهشی در سه زیرسیستمِ مدیریت پژوهشی یکپارچه‌سازی شده است.
از دیگر زیرسیستم‌ها می‌توان به سامانه ایده با قابلیت ثبت ایده‌های مردمی و نخبگانی، سامانه تجربه‌نگاری برای ثبت تجارب موفق قضات و کارکنان، سامانه نظام مسائل پژوهشی قوه قضاییه برای اعلام عمومی اولویت‌های پژوهشی دستگاه قضایی، سامانه نیاز‌های پژوهشی برای ثبت تقاضا‌های موردی پژوهشی واحد‌های ستادی، سامانه برنامه‌های پژوهشی برای ثبت برنامه‌های تحقیقاتی معاونت‌ها و سازمان‌های وابسته به دستگاه قضا ناظر به وظایف دبیرخانه‌ای پژوهشگاه درخصوص شورای عالی پژوهش قوه قضاییه اشاره کرد.
همچنین راه اندازی سامانه شبکه علمی حکمرانی قضایی به منظور شبکه‌سازی از انواع بانک‌های اطلاعاتی قضایی در دسترس حوزه پژوهش قوه‌قضاییه، سامانه علم‌سنجی و ارزیابی عملکرد پژوهشی پژوهشگران و واحد‌های پژوهشی به منظور اطمینان از اتصال نظام ارزیابی عملکرد به فرآیند‌های پژوهشی و نتایج پژوهش‌ها، سامانه نمایه‌سازی دستاورد‌های پژوهشی به منظور نشر وترویج پژوهش و دریافت بازخورد‌های جامعه علمی، سامانه مقالات علمی به منظور ایجاد یک بانک اطلاعاتی متمرکز از مقالات منتشر شده مرتبط با حکمرانی قضایی توسط پژوهشگران قوه‌قضاییه، سامانه جشنواره شهید بهشتی به منظور هدایت و کنترل کلیه فرآیند‌های دریافت و ارزیابی و داوری آثار واصله و سامانه مدیریت پروژه‌های اداری-پژوهشی پژوهشگاه قوه‌قضاییه از دیگر سیستم‌ها به شمار می‌رود.
ایجاد سامانه نظام مسائل پژوهشی مبتنی بر رصد چالش‌های دستگاه قضایی
سامانه نظام مسائل پژوهشی به منظور اعلام عمومی اولویت‌های پژوهشی قوه‌قضاییه، هدایت فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگران در مسیر اولویت‌های دستگاه قضایی، اطمینان نسبی از حل مسائل قوه‌قضاییه در قالب برنامه‌های پژوهشی، جلوگیری از ایجاد تعارض منافع در تخصیص بودجه‌های پژوهشی و ایجاد شفافیت در سیاستگذاری علم و فناوری در قوه‌قضاییه طراحی شده است. لازم به توضیح است که اولویت‌ها در یک فرآیند علمی با بهره‌گیری از نظرات ذینفعان، جامعه علمی و قضات و مبتنی بر داده‌کاوی انواع بانک‌های اطلاعاتی و رصد چالش‌های دستگاه قضایی و روند‌های پیش رو احصا و در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
راه اندازی سیستم برنامه پژوهشی در جهت هدایت برنامه‌های پژوهشی
با توجه به ابلاغ دستورالعمل ساماندهی پژوهش در قوه‌قضاییه در ادریبهشت ماه سال ۱۴۰۰ و ضرورت ایجاد انسجام و هدایت فعالیت‌ها و برنامه‌های پژوهشی واحد‌های ذی‌ربط دستگاه قضایی، سیستم برنامه پژوهشی راه‌اندازی شد.
تمام سازمان‌های وابسته به قوه‌قضاییه شامل دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، پزشکی قانونی، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی و ... بعد از ثبت نام و ارسال برنامه‌های پژوهشی خود به دبیرخانه شورای عالی پژوهش (پژوهشگاه قوه قضاییه) از طریق سامانه، امکان پیگیری طرح و تصویب آن در شورا را خواهند داشت. این سیستم همچنین امکان اطلاع از وضعیت برنامه‌های پژوهشی مصوب را می‌دهد. دسترسی این سیستم برای ۵۲ واحد ستادی و صف قوه‌قضاییه برقرار است.
همچنین به منظور دریافت مستمر تقاضا‌ها و نیاز‌های موردی پژوهشی از بدنه دستگاه قضا، زیرسامانه اعلام نیازپژوهشی ایجاد شد. قضات و نمایندگان واحد‌های مختلف ستادی و قضایی قوه‌قضاییه می‌توانند نیاز‌های پژوهشی خود را به صورت موردی یا دسته‌ای از این طریق ارسال کرده و نتیجه بررسی و اقدام پژوهشگاه درخصوصِ آن را دنبال کنند.
راه‌اندازی سامانه تجربه‌نگاری قضات و کارکنان قضایی
با نگاه مدیریت دانش، تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار یکی از مهمترین وظایف سازمان‌ها، خصوصاً مراکز علمی-پژوهشی است. بخشی از فعالیت‌های قضات، مدیران و کارکنان قوه‌قضاییه هر چند بسیار مهم و ضروری بوده و دستاورد‌های قابل ملاحظه‌ای دارند، اما در هیچ کجا ثبت و ضبط نمی‌شود. در همین راستا و به منظور استفاده از تجربیات موفق قضات و کارکنان قوه قضاییه و ثبت ابتکارات ایشان، این سیستم ایجاد شده است.
در حال حاضر این سیستم چهار بخش دارد که شامل تجربه نگاری قضایی، رأی پژوهش‌محور، نقد رأی برتر و تحلیل برتر آرای متهافت و رویه‌های قضایی است که به صورت فصلی، رویداد‌هایی جهت داوری تجربه‌های برتر پیش بینی شده است.
دسترسی این سیستم در حال حاضر برای قضات برقرار شده است و از ابتدای سال آینده به مرور مدیران و کارکنان دستگاه قضایی نیز امکان استفاده از آن را خواهند داشت.
ایجاد سامانه ایده با هدف مردمی‌سازی حکمرانی قضایی
همچنین به منظور مردمی‌سازی حکمرانی قضایی و در راستای بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان و خبرگان در رفع مشکلات، چالش‌ها و حل مسائل دستگاه قضا، این زیرسامانه طراحی و پیاده‌سازی شده است. ایده‌های واصله پس از ارزیابی و دارا بودن شرایط لازم، به واحد‌های مربوطه ابلاغ می‌شود. ایده‌های منتخب در قالب رویداد‌های دادنگار داوری شده و هر ساله در جشنواره شهید بهشتی از برترین ایده‌ها و ایده‌پردازان تقدیر به عمل می‌آید.
یکی از بخش‌های مهم سامانه مدیریت پژوهش و نوآوری قوه‌قضاییه، سیستم نمایه‌سازی است که امکان به اشتراک‌گذاری آثار پژوهشی، دریافت نظرات جامعه علمی و بهره‌برداران، امکان نمایه آثار در انواع بانک‌های اطلاعاتی پژوهشی و امکان لایک و کامنت بروی آثار پژوهشی را فراهم می‌کند.
از جمله مهمترین بخش‌های سامانه، بانک‌های اطلاعاتی آنلاینی است که اطلاعات به روز پژوهشگاه و حوزه پژوهش قوه‌قضاییه را پوشش می‌دهد. در حال حاضر ۹ بانک اطلاعاتی در دسترس عموم هست که به مرور توسعه پیدا خواهد کرد. این بانک‌ها شامل اطلاعات پژوهشگران و اعضای هیات علمی، اطلاعات پژوهش‌ها و نشست‌های علمی و نقد و رأی، شبکه علمی حکمرانی قضایی، مقالات علمی، ایده‌ها و تجربه‌های موفق است.
