همه چیز درباره تونل زیردریایی ایران - قطر؛ از انگیزه ساخت تا هزینه پروژه
- روزنامه جام جم نوشت: ۵ ژوئن سال ۲۰۱۷ بود که چهار کشور عربی به سرکردگی عربستان سعودی، روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند و عملا این کشور را در حصر فرو بردند. مصر، امارات و بحرین، حامیان عربستان در این اقدام ناگهانی بودند و بعد از آن خیلی زود کشورهایی مانند لیبی، مالدیو، سنگال، اردن، موریتانی و.... هم به این گروه پیوستند. طبق اعلامیه‌ای که این کشورها منتشر کردند تمامی راه‌های زمین، دریایی و هوایی همسایگان با قطر مسدود شد و این شبه جزیره کوچک خلیج‌فارس به یک قرنطینه اجباری رفت.
بهانه این کشورها برای چنین اقدامی اما یک سخنرانی ادعایی توسط امیر قطر، تمیم بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی بود که طی آن، ایران را قدرتی بزرگ و ضامن ثبات منطقه خوانده بود و حماس را هم نماینده فلسطینیان دانسته بود. هر چند دولت قطر چنین سخنانی را تکذیب کرد اما هر چه بود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده هم از این تحریم حمایت کرد و شرایط قطر وخیم شد. کشوری که تا پیش از آن، یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های جهان را داشت و هر روز هزاران هواپیما از نقاط مختلف دنیا به سمت دوحه پرواز می‌کردند و حالا ارتباطش با دنیا قطع شده بود.
در چنین شرایطی این ایران و ترکیه بودند که به کمک قطر رفتند و با ارسال محموله‌های کالا نگذاشتند بحران شکل بگیرد. علاوه بر این، ایران به قطر اجازه داد تا از آسمان ایران برای عبور هواپیماهای خود استفاده کند و از همان موقع بود که قطری‌ها یک جورهایی نمک‌گیر جمهوری اسلامی ایران شدند و حالا در سفر آیت الله ابراهیم رئیسی به این کشور که اولین سفر یک رئیس‌جمهور ایران پس از ۱۱سال به قطر بود، قراردادهایی امضا شد که یکی از مهم‌ترین آنها، احداث طولانی‌ترین تونل زیردریایی جهان بین ایران و قطر بود.
اتفاقی که نشان می‌دهد قطر می‌خواهد خود را از طریق ایران به دنیا متصل کند و حاضر برای این کار، هزینه هم کند. احداث این تونل که به سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد به عهده طرف قطری است و فعلا کارهای مطالعاتی آن در حال انجام بوده و قرار است پس از آن، عملیاتی اجرایی هم آغاز شود. تونلی که می‌تواند ایران را صاحب یک مرز جدید خاکی با قطر کند و البته تاثیر مهمی در تجارت بین دو کشور و ترانزیت کالا بگذارد.
چرا قطر می‌خواهد چنین سرمایه‌گذاری عظیمی انجام دهد؟
کشور ۸/۲ میلیونی قطر با منابع عظیم گاز و نفت، یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیاست که بسیاری از رتبه‌های نخست اقتصادی را در اختیار دارد. حجم عظیم صادرات و واردات کالا از قطر به اضافه پرواز هواپیماهای قطری باعث شده این کشور یکی از شلوغ‌ترین بنادر و فرودگاه‌های دنیا را داشته باشد و اگر بار دیگر ماجرایی مثل محاصره سال ۲۰۱۷ راه بیفتد معلوم نیست چه بلایی سر اقتصاد آن بیاید. همین مساله باعث شده قطری‌ها دست به این سرمایه‌گذاری بزنند تا امنیت تجارتشان را برقرار کنند. تجارتی که اعداد و ارقامش بالاتر از تصور خیلی از ماست.
رانندگی در تونل ۲۰۰ کیلومتری؟
تونل چنل تنها برای حرکت قطارها ساخته شده و خودرویی در آن حرکت نمی‌کند. اما طولانی‌ترین تونلی که برای خودروها ساخته شده اکنون در نروژ در حال بهره‌برداری است. تونل ۵/۲۴ کیلومتری لردال تنها یک جاده است اما طوری ساخته شده که راننده‌ها را دچار مشکل نکند.
حرکت طولانی‌مدت در تونل باعث ایجاد احساس خفگی و فوبیای گیر کردن در مکان تنگ و دربسته می‌شود. برای همین هر شش کیلومتر در این تونل، مکان‌هایی با نورپردازی خاص برای استراحت در نظر گرفته شده تا رانندگان و سرنشینان در آن احساس آرامش کنند. چیزی که در تونل ۲۰۰ کیلومتری زیر دریا بیش از پیش مورد نیاز است.
هزینه ساخت؟
هنوز عددی برای ساخت این پروژه اعلام نشده است اما همین الان مهندسان ژاپنی در حال ساخت تونلی ۳۱کیلومتری بین جزیره هوکایدو و جزیره هونشو در زیر دریا هستند که تخمین زده شده حدودا هفت میلیارد دلار هزینه داشته باشد. این تونل شامل مسیر رفت و آمد خودرو و قطار خواهد بود. با این حساب ساخت هر کیلومتر تونل زیردریایی تقریبا ۲۲۵میلیون دلار هزینه داشته باشد. حالا اگر همین عدد را در طول تونل بین ایران و بوشهر که حدود ۲۰۰کیلومتر است ضرب کنیم به رقم نجومی ۴۵میلیارد دلار می‌رسیم. عددی که در تجارت و درآمد سالانه قطری‌ها چندان هم زیاد نیست.
رقبای این تونل؟
در حال حاضر طولانی‌ترین تونل جهان، خط ۶ متروی چنگدو در جنوب غربی چین به طول ۶۸کیلومتر است که البته زیر دریا نیست و فقط قطار در آن حرکت می‌کند و تونل بین ایران و قطر تقریبا ۳برابر آن طول دارد. اما طولانی‌ترین تونل زیردریایی جهان، تونل مانش یا به قول خود اروپایی‌ها تونل چنل است که ۳۸کیلومتر درازا دارد و انگلستان را به فرانسه متصل می‌کند.
در دنیا چند تونل زیردریایی داریم؟
اگر تونل زیردریایی را با تونل‌هایی که زیر آب و رودخانه‌ها ساخته شده معادل بگیریم، سابقه ساخت چنین سازه‌هایی به سال ۱۸۲۵میلادی و شهر لندن برمی‌گردد. تقریبا ۲۰۰سال پیش، مهندسان انگلیسی طی ۱۸سال، تونلی ۴۰۰متری زیر رودخانه تایمز ساختند که احتمالا قدیمی‌ترین تونل زیرآبی جهان است. بعد از آن حدود ۴۲تونل زیرآبی دیگر در دنیا ساخته شد که معروف‌ترینش همان تونل‌چنل در کانال مانش است. اما این وسط تونل‌های عجیب و غریب دیگری هم هستند که برخی از آنها حالا بیش از ۱۰۰سال عمر دارند.
حجم تجارت فعلی ایران و قطر
در ۱۰ماهه امسال، حجم صادرات ایران به قطر حدود ۹۶۸هزار تن به ارزش بیش از ۱۱۷میلیون دلار بوده است.
۴۵درصد وزن صادرات، مصالح ساختمانی است
عمده صادرات ایران به قطر از لحاظ وزنی به مصالح ساختمانی بر می‌گردد که حدود ۵/۴۹۴هزار تن به ارزش بیش از ۹/۱۰میلیون دلار بوده است اما ارزش آن به ۱۰درصد هم نمی‌رسد یا ۲۵هزار تن محصولات آهنی به ارزش ۱۸میلیون دلار به قطر صادر شده است.
اقلامی مانند محصولات شیلاتی به قطر صادر شده است که به حدود ۱۷۵۰تن به ارزش بیش از ۳/۴میلیون دلار می‌رسد یا محصولات کشاورزی با ۱۶۷ هزار تن به ارزش ۵۵ میلیون دلار، محصولات لبنی به وزن ۷۲ تن و ارزش بیش از ۲/۴۲ هزار دلار صادر شده است.
در سایر اقلام می‌توان به ۴۴۱ تن تخم‌مرغ به ارزش ۸/۲۶۱هزار دلار، ۵/۶تن برنج به ارزش ۸۶۶۶ دلار، عسل طبیعی هشت تن به ارزش ۲۸هزار دلار یا آب معدنی به وزن ۵۹تن به ارزش ۱/۲۹هزار دلار اشاره کرد. لوازم بهداشتی، عرقیات، مخازن آب، صنایع‌دستی، فرش، پوشاک یا اقلامی مانند قایق تفریحی و لوازم الکترونیکی دیگر محصولات صادراتی ایران به قطر است.
واردات یک میلیون دلاری شتر
اما حجم واردات از قطر هم پایین است، به طوری‌که فقط ۱۹۰۰تن به ارزش ۲/۷میلیون دلار واردات صورت گرفته که می‌توان به یک میلیون دلار به وزن ۹۵ تن شتر اشاره کرد. همچنین در دیگر اقلام خوراک آبزیان با ۴۱۰کیلو یا خمیر چوب با ۱۱۸۳تن به ارزش ۸/۱ میلیون دلار و گوشی تلفن‌همراه به وزن ۸۳ کیلو به ارزش ۴۹هزار دلار وجود دارد.
- بیشتر بخوانید:
- دست برتر ایران در دیپلماسی
